Europa moet kleur bekennen

Ondanks het knalfeestje in Londen waar de EU een heuse ode kreeg wordt dit een spannend jaar voor de Unie. Brussel maakt zich niet alleen op voor de -al dan niet harde- Brexit er staan ook verkiezingen voor de deur. Meer dan ooit zullen de ogen op het Europese project gericht zijn.

Al was het maar omdat in vrijwel alle landen anti-EU partijen zich warmlopen om het hoofdkwartier van de Eurofielen te bestormen. Zelfs vanuit de Verenigde Staten staan types als trumpfluisteraar Bannon te trappelen om de aanval op het project in te zetten.

Niet dat die tegenbeweging nieuw is, eigenlijk al sinds de voorloper van de EU is er kritiek op de Europese samenwerking. De kritiek is dan ook redelijk overzichtelijk. De angst is dat soevereiniteit en identiteit verloren gaan in een overijverig samenwerken en dat juist zo de democratie en de rechtstaat op losse schroeven komen te staan.

Rotte Plekken

En misschien hebben de Salvini’s en Le Pen’s een punt. Als je kijkt naar de bonte lappendeken die de Unie nu is zie je namelijk een paar flink rotte plekken. Zo is voorzitter Roemenië misschien een mooi land, maar niet de fijnste politieke partner. Het land sjoemelt met subsidies en kijkt niet op van een beetje corruptie hier en daar.

In Malta wordt stekelig gereageerd als Kamerlid Pieter Omtzigt namens de Raad van Europa de moord op een kritische journalist onderzoekt. Terwijl Bulgarije en Italië stuivertje wisselen in de strijd om de titel corruptste land van Europa. En ondertussen ligt in Tsjechië premier Babis onder vuur vanwege belangenverstrengeling en gegoochel met EU-subsidies.

Tegelijkertijd heeft Polen een artikel 7 procedure tegen zich lopen. De regering daar vindt dat de onafhankelijke rechtsstaat misschien mooi klinkt, maar dat je er ook prima zonder kan. Tel daar het andere schrikbeeld Hongarije bij op en je krijgt een somber beeld. In dat land kan een partij met minder dan de helft van de stemmen alsnog op driekwart van het parlementaire pluche zitten. Het afbreken van de rechtsstaat is door Orbán tot nationale sport verheven en alle tegenspraak en aanhoudende protesten worden nog steeds als kwaadaardig complot van multimiljardair Soros afgedaan.

Kiezen

Gek genoeg zijn al deze voorbeelden van waar de Europese kernwaarden geschonden worden de anti-EU-partijen geen doorn in het oog. Juist de partijen die zeggen op te komen voor echte Europese idealen juichen de leiders van bovengenoemde landen kritiekloos toe. Terwijl daar nou net die o zo belangrijke ankerpunten als democratie, vrijheid, waardigheid en rechtsstatelijkheid met voeten getreden worden.

Een beter Europa hoeven we daarom niet te verwachten van eurokritische clubs als de Vijfsterrenbeweging of het Front National. Wil de Unie zich echt oprichten dan zal ze niet alleen standvastig moeten zijn rond de Brexit, maar ook onverbiddelijk reageren op lidstaten die de principes van de club bij het grofvuil hebben gezet.

Daarmee staan niet alleen burgers in 2019 voor een stembusgang over Brussel. Het zou ook het jaar moeten zijn waar de EU een keuze over zichzelf gaat maken. Wil het een samenraapsel van natiestaten zijn die omwille van optimale marktwerking wetten op elkaar afstemmen of zijn de kernwaarden van democratie, rechtsstaat, mensenrechten en veiligheid de basis voor de unie?

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV.