Frank Bosman: Woede is geen deugd

Op negers, op vrouwen, op andersgelovigen, en vooral op homo’s die publiekelijk met elkaar staan te zoenen. In Amerika wordt Mateen inzet van de presidentsverkiezingen: minder wapens versus minder moslims. Alsof de wereld zo simpel is. Wapens vermoorden geen mensen. Dat doen boze mensen, die gemakkelijk aan die wapens kunnen komen.

De woede van Mateen laat ons in een ongemakkelijke spiegel kijken. Woede op alles en iedereen bleek reden genoeg om negenveertig medemensen af te knallen. Tegelijkertijd lijkt ‘woede’ als karaktereigenschap zijn slechte reputatie te hebben afgeworpen. Vroeger was woede een ondeugd, een fout in je karakter, iets dat je zo snel mogelijk moest afleren.

Tegenwoordig lijkt woede echter een geaccepteerd maatschappelijk fenomeen. Woedende dorpelingen richten vernielingen aan omdat ze tegen een asielzoekerscentrum zijn. Woedende ov-passagiers molesteren conducteurs omdat hen om een vervoersbewijs worden gevraagd. Woedende voetbalfans slopen elkaar in Frankrijk, omdat de wedstrijduitslag net even tegenviel. Woede. Overal woede. Iedereen is woedend. Op iedereen.

En je zou denken dat vanuit de politiek een stevig signaal zou worden afgegeven tegen al deze woede. En natuurlijk is iedereen tegen slopende voetbalfans of zwartrijders. Maar tegelijkertijd krijgen boze mensen vaak wel gelijk. Denk aan het azc dat er toch niet gekomen is. Sommige populistische partijen als de PVV en de VVD wijzen zelfs onbeschaamd naar de ‘woede onder de Nederlandse bevolking’ om hun xenofobische maatregelen en gezichtspunten te verdedigen.

Natuurlijk, woede kan ook soms nodig zijn. Om een omwenteling in te zetten. Om een patroon te doorbreken. Zelfs Jezus ranselde de geldwisselaars uit de tempel. Maar woede als ingebakken karaktereigenschap? De wereld staat in brand, en wij hebben geen andere reactie dan boosheid. Angst is geen goede raadgever, maar boosheid fluistert evengoed valse raad in.