'Dodenherdenking kan een stuk inclusiever'

De Ploeg heeft zich verdiept in de geschiedenis van de herdenkingstraditie, maar heeft ook een persoonlijke band: "Mijn grootvader was Joods en moest als vijfjarig jongetje onderduiken en de andere kant van mijn familie is Armeens, dat ook een genocide-geschiedenis heeft."

De nationale herdenking begon, vrij spontaan, in 1946. Eén jaar na de oorlog. Er werden destijds vooral de gevallen militairen herdacht. Later verschoof deze herdenking. 76 jaar na de oorlog is in een 'memorandum' officieel vastgelegd wie er wordt herdacht op 4 mei. Dat wordt vastgesteld door het comité 4 en 5 mei. Dit is waar het schuurt volgens De Ploeg. Want als er wordt vastgelegd wie er wél worden herdacht, wordt ook vastgelegd wie er niét worden gedacht: "Er wordt expliciet gezegd dat er Europeanen in Indo-Europeanen worden herdacht. Dat betekent dat alle andere doden, de Indonesiërs, daar niet bij horen. Dat is een koloniaal nalatenschap dat dit niet wordt herdacht. De Nederlandse militairen worden herdacht, maar niet de slachtoffers die zij hebben gemaakt. Dat gaat door tot de oorlogen in Irak."

Oplossingen

Verschillende Nederlanders vragen zich af hoe belangrijk dit memorandum daadwerkelijk is; kan niet iedereen voor zichzelf bepalen wie herdacht worden? De Ploeg wil ook niet de bal bij de Nederlandse bevolking leggen: "Het is goed te beseffen dat het nooit een neutrale aangelegenheid was. Er heeft altijd een militair aspect aan gezeten, en dat is het nog steeds. Historisch gezien werd het ook niet altijd gewaardeerd als er op een andere manier werd herdacht; het werd zelfs met stokken neergeslagen." Dat neemt niet weg dat iedere Nederlander tijdens de twee minuten stilte kan herdenken wie hij of zij wil: "Mijn kritiek richt zich dus ook niet op de Nederlander, maar op de overheid die bepaalt wie er wel of niet worden herdacht."

Initiatieven om dodenherdenking te hervormen ziet De Ploeg genoeg. Zo was er op 3 mei een herdenking op de Dam voor alle koloniale slachtoffers die zijn gevallen. Wanneer en of de verandering in de traditie gaat komen weet De Ploeg niet: "maar ik heb goede hoop dat de racistische componenten snel worden aangepast."