Waarom Buma minister moet worden

Twee weken terug werden de eerste zinnen voor het debat over de regeringsverklaring op papier gezet. Speechschrijvers probeerden de eerste teksten uit op hun bazen om daarna alles vlug te vernietigen. Wie in Den Haag meedoet, denkt vooruit. Zeker nu de formatie op zijn einde loopt.

Deze dinsdag wordt naar alle waarschijnlijkheid het regeerakkoord gepresenteerd. Terwijl heel Nederland dan pas leest welke lekken er echte cadeautjes zijn en wat de sigaren uit eigen doos blijken, begint de grote poppenkast te spelen. Nu al liggen lijstjes met mogelijke ministers klaar en hebben ambtenaren weddenschappen lopen over wie ‘hun’ bewindspersoon wordt.

Puzzelen

Het grote puzzelen zit niet alleen in wie welke partij op wat voor ministerie mag leveren. Het gaat ook om het totaalplaatje. Zitten er genoeg vrouwen in de ploeg? Is de regering überhaupt divers genoeg? Krijgen prominenten de plekken waarop ze voorsorteerden? Reuze lastig allemaal.

Kijk alleen al naar de VVD. Daar zwaaien ministeriabele vrouwen als Schippers en Schultz definitief af. Het is onder andere daarom dat minister Hennis zich afgelopen week met hand en tand verdedigde bij haar aftreden op Defensie. Jeanine is goed te gebruiken als één van de VVD-dames, maar dan moest ze wel waardig ten onder gaan. Of haar optreden en aftreden waardig genoeg was, blijkt de komende weken pas.

Poppenkast

Toch is de opstelling van zo’n kabinetsploeg meer dan een platte poppenkast. Niet alleen geven politieke partijen een beeld naar de samenleving. Wie er waar zit heeft ook politiek-strategische gevolgen. De plek van een politicus in de Kamer of de regering positioneert je voor de langere termijn.

Vooral voor de partijleiders kan dat hoofdbrekens opleveren. Bij de ChristenUnie en de VVD speelt dat probleem niet. Rutte wordt premier en Gert-Jan Segers liet al weten dat hij sowieso in de Kamer blijft. Pechtold lijkt bezig aan zijn laatste klus en kan als vice-premier een nieuwe fractievoorzitter de ruimte geven om in de rol van politiek leider te groeien. Maar voor Buma is dat anders. Zijn beslissing heeft direct gevolgen voor de lange termijn.

Premiersvraag

Iedereen in Den Haag verwacht namelijk dat Rutte bezig is aan zijn laatste Haagse termijn. De volgende verkiezingscampagne zal daarom draaien om wat op het Binnenhof ‘de premiersvraag’ heet. Aan wie vertrouwen de kiezers het land toe? Daarom twijfelde Buma tot ver in de formatie over het wel of niet toetreden tot de Trêveszaal.

Aan de ene kant kan hij zich prachtig positioneren vanuit de Kamer. Door juist op de verstandige momenten fel van leer te trekken tegen het kabinet, kan hij zijn CDA geluid beter laten horen. De andere optie is zich als de betrouwbare bestuurder op te stellen. In het kabinet zou hij een stabiele vice-premier kunnen zijn en zo ideaal zitten om zich als logische nieuwe minister-president te profileren.

De uitdagers voor Buma zullen namelijk vrijwel allemaal ‘jonkies’ zijn vergeleken met hem. Klaver en de liberale kroonprins Dijkhoff kunnen beiden als de nieuwe generatie de campagne in. Terwijl Asscher makkelijk opzij gezet kan worden als de onbetrouwbare PvdA-er, door zijn verleden als vice-premier die nu afstand neemt van zijn beleid. Buma is dan ‘the safe pair of hands.’

Betrouwbaar

De afgelopen maanden was Buma al de sfinx van de formatie. In de talloze interviews en persgesprekjes verhief hij met-de-juiste-woorden-helemaal-niets-zeggen tot een kunst. Terwijl hij met zijn Schoo-lezing een eigen onversneden partij-verhaal vertelde, zonder dat zijn onderhandelingspartners ziedend de gordijnen invlogen.

Tel daarbij op dat de belangrijkste spindoctors van zowel CDA, ChristenUnie en D66 ’mee het kabinet in gaan'. De mannetjesmakers zullen allemaal hun partij proberen te profileren om het PvdA-scenario te voorkomen. Ze willen hun partij herkenbaar houden voor de onvermijdelijke volgende verkiezingen. Daarmee ligt ruimte om je partij geluid te laten horen.

Voor Buma lijkt voor een ministerspost te gaan zo de enige logische optie. Het liefst op een vertrouwde CDA-plek in het kabinet. Eén die betrouwbaarheid en geborgenheid uitstraalt. Bijvoorbeeld door Binnenlandse Zaken weer een echt ministerie te maken, met echte verantwoordelijkheden. Dan kan Buma zijn volgende campagne alvast gaan plannen en stiekem gaan dromen van een premierschap.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV