Verrukkelijk Arabisch

Nu de hoofdstad er weer mee begonnen is, raakt rechtsdragend Nederland natuurlijk weer overstuur. Want gemeentefolders vertalen is een linkse hobby. En linkse hobby’s moeten dood. Dus is de VVD-fractie van de Tweede Kamer der Staten-Generaal er als de kippen bij om het electoraal zo dankbare onderwerp voor de neuzen van Gillende Geert en Tierende Thierry weg te kapen. Chapeau!

Ik snap de mopperaars natuurlijk wel. Als je in Nederland wil integreren, moet je vooral geen Turks of Marokkaans blijven praten tegen elkaar. Je thuis voelen in een vreemd land, gaat het snelst via de taal. Afgelopen week was ik nog op een Syrische feest in Amersfoort voor een Dabka-avond. En ‘Dabka’ is geen vrouwonderdrukkend begrip, maar een volksdans. En warempel, die spreekwoordelijke tandartsen en advocaten, ik ben ze daar tegengekomen. En allemaal spraken ze goed Nederlands met een charmant accent. En dan gaat het snel: studie, baan, huis, gezin, de taal bepaalt zoveel in je leven.

Amsterdam

Maar even terug naar de gemeente Amsterdam, die de uitkeringsfolders in het Turks en Arabisch aanbiedt. En ondanks mijn pleidooi voor het leren van de taal, ben ik toch een voorstander van vertaling. Ten eerste heb je als mens nu eenmaal recht op een uitkering (of niet), los of je de taal spreekt of niet. En dat het kabinet dat anders ziet, kan me even niet schelen. Dan zien ze het fout. Ten tweede wil je ook je burgers bereiken die nog maar zo kort in Nederland zijn dat ze de taal nog helemaal niet hebben kunnen leren.

En als we het dan toch over de Nederlandse taal hebben. Ik weet niet of u de laatste tijd wel eens in een folder of op een website van een uitkeringsinstantie, de belastingdienst, de gemeente, de provincie of het rijk gekeken hebt, maar daar wordt je als blozende kaaskop toch echt niet heel vrolijk van.

Ambtenaren hebben, net als veel academici trouwens, de onuitroeibare neiging om hun eigen minderwaardigheidscomplex te verbergen achter een façade van een zelfverzonnen pseudotaal. U weet nog wel, die neurdo’s van het Gymnasium, die tijdens de lessen in steenkolen-Grieks aan elkaar schreven. Maar nu volwassen. En met macht. Dubbel gevaarlijk.

Doctorstitel

Wat ik wil zeggen: je hebt als uitkeringsgerechtigde een doctorstitel in Neerlandistiek en econometrie nodig om je door die teksten heen te kunnen worstelen. Tangconstructies, neologismen, halve zinnen, verwijzingen naar onvindbare wetteksten en regelgevingen, bol van de plichten die je bijna automatisch schendt, en rechten die je niet geclaimd krijgt. En wie om een uitleg in gewoon Nederlands vraagt, kan rekenen op een zuchtende stem en rollende ogen van de betreffende ambtenaar. Je ziet ‘m denken: weer zo’n domme boer. Giftig wordt je er van.

Laatst moest mijn dochter beginnen met rijlessen: ik moest vijf verklaringen (online) regelen, twee webaccounts aanmaken en één keer vijf werkdagen op de ouderwetse post wachten. Waanzin.

In die waanzin gooien ze de veelal laagopgeleide import-Nederlander. Dat is vragen om problemen. Geef absoluut noodzakelijke informatie in meerdere talen, de rest mag exclusief in het Nederlands. Dat staat beleefd, dat is beschaafd, dat voelt uitnodigend. Kleine moeite, groot plezier. En daar kan een klein landje als het onze nu net groot in zijn.

Cultuurtheoloog Frank G. Bosman is commentator bij Dit is de Dag