Onderwaardering bij mbo'ers: 'Word ik wel zo serieus genomen als medestudenten op hbo en wo?'

Het Trimbos-rapport wordt vandaag uitgereikt aan koningin Máxima. Veel mbo'ers hielpen gisteren bij het organiseren van Prinsjesdag. "Dan zie je hoe ongelooflijk breed en belangrijk dat mbo is", vertelt Dopmeijer.

Zoek de verschillen

In juni 2023 werd er een rapport opgeleverd over de stress en prestatiedruk bij hbo en wo. Een deel van dit rapport overlapt met problemen bij mbo'ers, maar de drukke schema's en hoge urennorm binnen het mbo eist veelal zijn tol voor de leerlingen. De contacturen voor hbo- en wo-studenten liggen stukken lager. "Hun stress en prestatiedruk komt met name uit ambitieuze motivatie, om het mooiste en beste te behalen."

Geen bos meer in zicht

Door de bomen het bos niet meer zien was volgens Dopmeijer de meest genoemde uitspraak tijdens het onderzoek. Het geeft aan dat mbo'ers een enorme opstapeling voelen in hun schema's en agenda's. "Die zitten zo ontzettend vol dat ze op een gegeven moment het totale overzicht verliezen", vertelt de onderzoeker. "Zeker als daar nog allerlei verantwoordelijkheden buiten school bij komen."

Veel mbo-studenten hebben een 38- tot 40-urige lesweek. Daar zit soms ook een deel stage in en daarnaast werken ze nog vaak ernaast. "Als je dan ook nog eens sociale contacten wilt onderhouden, wat ook belangrijk is in deze levensfase, blijft er weinig tijd over", zegt Dopmeijer.

De onderzoeker benoemt dat veel mbo-studenten naast hun verplichtingen nog een grote verantwoordelijkheid thuis hebben. "Van mantelzorgen tot werken om het thuisfront te onderhouden vanwege een financieel nijpende situatie." Waarom mbo'ers thuis vaker moeten bijspringen, is nog niet uit het onderzoek te halen, legt Dopmeijer uit.

De agenda van mbo-studenten die geen grote thuisverantwoordelijkheden staat ook op springen. "Er wordt gewoon heel veel van ze gevraagd", zegt de onderzoeker. "Enerzijds mag je ze best uitdagen, maar het moet wel passen en ze moeten ondersteund worden hierin. Die ondersteuning missen ze vaak nog."

Ondergewaardeerd

Het verschil tussen mbo-studenten en hbo- en wo-studenten is nog steeds erg groot, volgens Dopmeijer. "De stagevergoeding voor mbo'ers is niet wettelijk verplicht, daardoor ontstaan er nog steeds grote verschillen."

Onze vorige minister van Onderwijs, Robbert Dijkgraaf, heeft hier al een boel voor betekend door het ter sprake te brengen in het debat en werkgevers aan te sporen een stagevergoeding aan te bieden. "Ik weet dat veel ministers mbo'ers een warm hart toedragen", zegt Dopmeijer. "Maar wat de financiële situatie gaat doen, moeten we nog zien."

Het nieuwe kabinet-Schoof presenteerde gisteren de begroting waaruit blijkt dat het budget voor praktijklessen weer omlaaggaat. En dat is nou precies het geld wat de werkgevers krijgen om mbo-studenten binnen te halen voor een stageplek en ze daarvoor te vergoeden.

Serieus?

"Word ik wel zo serieus genomen als mijn medestudenten op het hbo en wo?", vragen veel mbo'ers zich af volgens de hoofdonderzoeker. Mbo'ers willen zichzelf bewijzen. "Het is opvallend hoeveel ze dit aangeven. Daardoor en door de mindere stagevergoeding komt er wel wel een gevoel van onderwaardering naar boven", zegt Dopmeijer. En dat terwijl mbo'ers hard nodig zijn. De praktische beroepen die zij uitoefenen zijn essentieel binnen onze maatschappij.

Aanbevelingen

Waarom wordt er nu pas onderzoek gedaan naar het mbo? "Veel onderzoeksgeld ging voorheen naar het hbo en wo. Maar dit is net zo belangrijk!" zegt Dopmeijer.

"Het lijkt wel alsof we de mbo-student herontdekt hebben", zegt Spraakmaker en politiek historicus en cabaretier Eveline van Rijswijk. "Terwijl ze er al die tijd al waren." Van Rijswijk hoopt dat die waardering breder gedragen wordt en dat er positieve financiële gevolgen aan zitten voor de mbo'ers.

Trimbos doet aan de hand van het rapport een aantal aanbevelingen, waaronder het regelen van een goede stagevergoeding, maar er wordt ook aandacht voor de mentale gezondheid van de mbo'ers gevraagd.

"De invulling van de lessen van het mbo lijkt niet geheel aan te sluiten bij de wereld waarin de mbo'ers leven", stelt Dopmeijer. "Het levert te veel druk op. Er moet gekeken worden naar hoe een curriculum minder vol gepland kan worden, het programma wat flexibeler ingericht kan worden en minder toetsen afgenomen kunnen worden."