Door klimaatverandering gaan we steeds minder divers eten

Hoe kan het dat we enerzijds steeds meer diversiteit op ons bord hebben, maar dat ons voedsel tegelijkertijd minder divers is? Culinair historicus Charlotte Kleyn: "Het klinkt raar, want als je je eigen bord vergelijkt met die van je opa en oma dan is er enorm verschil. We kunnen eten van over de hele wereld vinden op ons bord. Als je wilt, kun je ‘s ochtend een mango bij je ontbijt eten, sushi voor lunch nemen en ‘s avonds Mexicaans met een glas wijn uit Californië, het kan allemaal."

"Het kromme is dat wat lijkt op diversiteit, eigenlijk heel erg hetzelfde is over de hele wereld. Want precies datzelfde dagmenu kun je ook in Tokio en L.A. nemen bij wijze van. De helft van onze calorie-inname halen we uit drie gewassen. Tarwe, maïs en rijst. Het is eigenlijk nog niet eens zo erg dat we allemaal tarwe en rijst eten, het gaat er vooral om dat we allemaal ook nog dezelfde variëteit tarwe eten."

'Dit nooit meer'

Waarom is dat een probleem? "Eigenlijk is er in de geschiedenis altijd diversiteit geweest in planten en dieren. Ze hebben zich allemaal aangepast aan hun omgeving. Ze zijn daardoor sterk geworden en kunnen daardoor goed tegen bepaald weer en ziektes. Maar toen er na de Tweede Wereldoorlog verschrikkelijke hongersnood was hebben heel veel overheden besloten: dit nooit meer."

"Met heel veel innovaties, efficiëntie en vooral ook heel veel chemicaliën is dat gelukt. Er zijn bijvoorbeeld rassen ontwikkeld die perfect tegen bepaalde weersomstandigheden kunnen. Daardoor krijg je een monocultuur. En de manier van dieren houden veroorzaakt zoönosen. Het gevaar van die monocultuur gewassen is dat ze niet meer tegen een stootje kunnen. Dus als het klimaat door klimaatverandering anders wordt, is zo’n gewas daar heel vatbaar voor. En niet alleen een gewas, bijvoorbeeld ook schimmels die het gewas bedreigen. Het immuunsysteem van de plant is daar als het ware helemaal niet meer op getraind."

Terug naar variaties van gewassen

Kunnen we er als consumenten zelf nog iets aan doen om de biodiversiteit op ons bord te vergroten? "Dan Salendio, de schrijver van het boek Eating to Extinction zegt dat één van de oplossingen voor dit probleem is om terug te gaan naar die variaties van gewassen. Die moeten we redden, we hebben ze nodig om te overleven. Deze zijn wel sterk en bestand tegen bijvoorbeeld schimmels."

"Het klinkt als een luxe, heel moeilijk doen over een lokale tarwe die uitsterft. Maar die soorten hebben goede eigenschappen en kunnen ons voedsel redden. Heel veel van die planten zijn zo complex en op zoveel manieren gezond, daar komen we nu pas achter. Als het lukt qua tijd en geld, dat heeft niet iedereen dat weet ik ook. Maar probeer minder bij de supermarkt te kopen, ga naar de biomarkt of een boerderij in de buurt."

Luister naar Villa VdB van maandag t/m donderdag van 14:00 tot 15:30 uur.