Hoeveel Nederlanders zijn bang om geprikt te worden? 'Veel mensen schamen zich er voor'

Dr. Elisabeth Huis in 't Veld, universitair hoofddocent aan Tilburg University, gaat ervan uit dat het aantal mensen met prikangst nog veel hoger ligt. Zij deed uitgebreid onderzoek naar prikangst. "Ik ga eerder uit van 1 op 3, zo'n 35 procent. Het hangt af van de groep die je het vraagt." Vooral jongere mensen geven vaker aan last te hebben van prikangst. Bij mensen boven de 50 jaar klopt 20 procent wel.

Geen prikfobie

"De meeste mensen leren er mee om te gaan en worden dus gaandeweg minder bang, hoewel een kleinere groep juist banger en banger worden naarmate ze ouder worden." Voor de duidelijkheid: prikangst is iets anders dan de veel heftigere prikfobie. Dat is een officiële psychiatrische aandoening uit het DSM-5 boek, waar 5 tot 10 procent van de mensen aan lijdt.

Huis in 't Veld deed onderzoek door middel van vragenlijsten. De centrale vraag was: 'In hoeverre ervaar je prikangst?' Mensen konden op een schaal van 1 tot 10 antwoord geven. "Alle mensen hebben wel een bepaalde vorm van ongemak bij prikken, dus alleen de echt hoge scores zijn meegeteld." Zelfs daarmee vond ze dus het percentage van 35 procent.

Waarom zo bang?

Maar waar zijn mensen met prikangst zo bang voor? "Dat is een goede vraag. Het is niet alleen de angst voor pijn. Het zit in de hersenen. Uit hersenscans blijkt dat als mensen plaatjes zien van naalden en bloed er heel heftige reacties zijn in de gebieden waar dingen als angst, emotie en dat je weg wilt rennen gereguleerd worden."

Maar, een groot deel laat zich evengoed nog wel prikken. Zo zijn er behoorlijk wat bloeddonoren bij bloedbank Sanquin met prikangst. "Uit de laatste steekproef daar kwam een percentage van 16 procent. Wel iets lager dan gemiddeld, maar die mensen vinden het doel zo belangrijk dat ze zich er doorheen slaan", weet Huis in 't Veld.

Corona-pandemie

Hoeveel mensen geen coronaprik nemen vanwege prikangst kan ze niet zeggen. Haar laatste cijfers dateren van voor de pandemie. "Toen bleek dat 20 procent van de mensen vaccins niet neemt door prikangst, maar het kan zijn dat door de angst voor de pandemie een grotere groep zich eroverheen zet."

Ook denkt Huis in 't Veld dat de pandemie wat betreft prikangst best eens positief kan zijn. "Mensen schamen zich er heel erg voor, krijgen te horen dat ze bijvoorbeeld 'toch een grote vent zijn'. Maar nu is er meer aandacht dan ooit voor."