FNV wil onderste steen boven over aansprakelijkheid overheid bij Long Covid

Op die manier hoopt de vakbond alle belangrijke overheidscommunicatie over Long Covid en de aansprakelijkheid van de overheid hiervan tijdens de pandemie boven tafel te krijgen.

"We gaan proberen te achterhalen wat er in overheidsdocumenten allemaal staat over aansprakelijkheid van de overheid in relatie tot Long Covid", aldus Jong. "Want ik begin erg ongerust te worden. Het onderzoek is stilgezet en zorgverzekeraars trekken hun handen er vanaf."

Momenteel loopt er een collectieve claim van vakbonden FNV en CNV en ongeveer duizend Long Covid-patiënten richting de Staat, waarin ze bijna 23.000 euro schadevergoeding per persoon eisen. "Ook hebben we de parlementaire enquêtecommissie inmiddels benaderd dat ze heel nadrukkelijk Long Covid moeten meenemen in hun onderzoeksopdracht."

Ingewikkeld

Woensdag werd bekend dat voor het eerst een zorgwerkgever aansprakelijk is gesteld voor de gevolgen van de coronabesmetting van een werknemer. Volgens Jong is het erg ingewikkeld om aan te tonen dat je de besmetting hebt opgelopen op de werkvloer. "Het is erkend als een beroepsziekte, maar de aansprakelijkheidsuitkering wordt pas uitgekeerd als je dat echt kunt bewijzen. Dat is heel lastig."

Een reden waarom deze zorgmedewerker wel in het gelijk werd gesteld, zou kunnen zijn omdat er strenge normen gelden voor werkgevers om een veilige werkomgeving te creëren, denkt hoogleraar privaatrecht Elbert de Jong. "Het regime in vergelijking met andere regimes is wat gunstiger. En het ging in dit geval echt om aanwijsbare gedragingen van de werkgever."

Onderscheid

Daarbij is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen de overheid als beleidsmaker en als werkgever, zegt de rechtsgeleerde. "Het kader dat je gebruikt om de aansprakelijkheid te beoordelen is anders. Als je kijkt naar de aansprakelijkheid van een werkgever, dan is dat relatief gunstig voor de werknemer. Maar gaat het om de aansprakelijkheid van de overheid voor bijvoorbeeld het onvoldoende of te laat nemen van beleidsmaatregelen, dan is de toets veel terughoudender."

Dat is ook de reden waarom FNV-bestuurder Jong denkt dat deze zaak geen precedent schept voor de collectieve claim, maar wel voor individuele gevallen. "Wij vinden dat de overheid beleidsmatig aansprakelijk is, waardoor werkgevers hebben gezegd: zie je wel, we hoeven helemaal niks.”

Niet kansrijk

Toch schat hoogleraar De Jong hun zaak niet meteen kansrijk in. "Als je kijkt naar eerdere zaken, waarbij het ging om de reactie op zo’n pandemie zoals de Q-koorts, dan toetst een rechter het overheidsbeleid. Zeker als de risico’s nog onzeker zijn en je in een complexe situatie zit waarin je niet helemaal weet hoe en wat je moet doen, dan toetst de rechter terughoudend."

Zeker als je bedenkt dat het om besmettingen gaat die zich voordeden tijdens de eerste drie maanden van de pandemie: "De overheid moet dan ook wel veel fout hebben gedaan wil de rechter onrechtmatigheid aannemen. Dat is wel de belangrijkste stap die je moet zetten naar aansprakelijkheid. Dat is een hele moeilijk te nemen drempel en maakt het een uitdaging."