Minister Agema (Gezondheid): 'Als preferentiebeleid doorslaat, grijp ik in'

Door het preferentiebeleid wijzen zorgverzekeraars binnen een groep van medicijnen met dezelfde werkzame stof zelf het middel aan dat ze willen vergoeden - vaak het goedkoopste medicijn. Dit kan als gevolg hebben dat leveranciers bij tekorten liever leveren aan landen die bereid zijn meer te betalen, waardoor Nederland dan achter het net vist.

Het ministerie onderzoekt nu in hoeverre dit speelt, zegt Agema. "Door het preferentiebeleid betalen we met z’n allen minder zorgpremie, het gaat om behoorlijke bedragen. Daarbij wordt de goedkoopste fabrikant van het middel vergoed. Maar het moet natuurlijk niet zo zijn dat het beleid doorslaat."

Afhakende fabrikanten

Medicijnen die in Nederland tijdelijk niet te krijgen zijn, zijn in buurlanden regelmatig nog wel te krijgen. Agema hoort die geluiden ook en wil onderzoeken in hoeverre dat komt door het in Nederland gekozen beleid: "We brengen in kaart hoe vaak dit voorkomt. En dan wil ik afspraken maken op die specifieke middelen dat we dus dat doorslaande beleid omkeren. Want dit kan natuurlijk niet."

Dat zou betekenen dat ze meer geld uittrekt voor medicijnen waarvan een tekort ontstaat, omdat Nederland voor een dubbeltje op de eerste rij willen zitten. "Dan ga ik dat zeker aanpassen. Want zieke Nederlanders kosten nog veel meer dan we besparen met dat beleid, dus dat zijn de scherpe randjes. Het doorslaande deel ga ik zeker aanpassen, want daar hebben we helemaal niks aan."

Op het moment dat er een grondstoftekort voor een bepaald medicijn is, heeft elk land daar last van, zegt Agema. "Maar het mag niet zijn dat wij daar meer de dupe van zijn dan andere landen. Ik vind dat we spaarzaam moeten omgaan met gemeenschapsgeld, maar dat we onze geneesmiddelen en patiënten daar niet de dupe van moeten laten worden. Want dan slaat het door, daar leg ik de grens."

IJzeren voorraad

De Tweede Kamer wil dat er een ijzeren voorraad komt van drie maanden, waardoor er altijd genoeg medicijnen zijn. Toch lukt dat niet voor elk middel, zegt Agema. "Er zijn wel wettelijke voorraden, maar die zijn voor sommige middelen niet genoeg. Daarom heb ik besloten om extra voorraden aan te leggen van bijvoorbeeld de salbutamol-astmapuffers en antibiotica. Ook maak ik 20 tot 30 miljoen extra beschikbaar voor meer medicijnen op de lijst kritieke geneesmiddelen."

Toch kan ze geen garantie bieden dat er volgend jaar geen tekort meer is aan de astmapuffer, die op de lijst kritieke geneesmiddelen staat. "Het zijn natuurlijk belangrijke middelen waar je meer van moet hebben. Maar je hebt hier te maken met de markt en marktwerking. Dwars daar doorheen leg ik grotere voorraden aan. Dat is geen garantie dat je geen probleem meer hebt."

Ze kan niet beloven het of het probleem over twee jaar is opgelost. "Als een grondstof niet beschikbaar is, dan kan ik hemel en aarde bewegen, maar heb ik toch een probleem. Wat ik nog wel ga doen, is op Europees niveau afspraken maken met andere landen, zodat we strategischer en onafhankelijker worden van verre landen."