De blablabla van Greta Thunberg: 'Ga dan in je eentje de wereld redden'

De wereld redden

Greta Thunberg wist het al toen het amper begonnen was: die hele klimaattop was een flop, een en al 'blablabla'. Zo zet je jezelf op een voetstuk, hoog verheven boven het gemompel van bedelaars die zich aan vergadertafels het hoofd breken over moeizame compromissen.

Vroeger bestond het klimaat niet als kwestie. Het was er gewoon, niets aan te doen. Al kreeg ik toen al van Malawi tot Suriname te horen dat het weer niet meer was wat het geweest is. Eerst kon je er de klok op gelijk zetten, maar nu veegde de sibibusi, de bosbezem die in juli hoorde te komen, al in mei de straten van Paramaribo met slagregens schoon. Dat kwam, zei men, door de atoomproeven of de maanreizen. We vermoedden toen dus al dat het mensenwerk was.

Maar er waren andere angsten. De Telegraaf schreef telkens dat de Russen ons onder de voet zouden lopen als we ons niet tot de tanden toe wapenden: de Rus stond al op 300 kilometer van Oldenzaal! Waarom Oldenzaal begreep ik nooit. Het is een aardig, Twents stadje.

Mijn vader werd blokhoofd bij de Bescherming Bevolking om ons te beschermen tegen de Bom, hij kreeg een uniform en een platte helm. En iedere Nederlander vond een folder in de bus; dat je bij een atoomaanval met een sloopje grauwe erwten onder de trap moest gaan zitten. Wat je met die erwten moest doen stond er niet bij.

In 1962 verscheen Silent Spring van Rachel Carson, het eerste boek over de naderende milieuramp. Wie het las zei dat het angstaanjagend was, dus las ik het maar niet.

Acht jaar later kwam de Club van Rome met nieuwe jobstijdingen over het milieu. Ik werkte bij de Haagse Post die het voortouw nam in deze beweging. Maar denk niet, dat wij jonge redacteuren daaraan van harte meededen. Het ging meer uit van onze hoofdredacteur, een man die in Dachau had gezeten, en depressief was. Het verklaarde volgens ons waarom hij zo gretig de ondergang van de wereld voorspelde: wie zichzelf ten onder voelt gaan, wil graag dat de hele wereld met hem ten onder gaat. We zagen het als een soort concentratiekampsyndroom.

En Sicco Mansholt die opeens verkondigde dat er grenzen aan de groei moesten komen vertrouwden we als profeet al helemaal met, nadat hij zijn hele carrière als minister van landbouw en Eurocommissaris op groei had gebouwd.

Greta Thurnberg

Het milieu, daar wilden we nog niet aan. Koot & Bie noemden gedachten over de ondergang van de aarde 'doemdenken' en dat begrip werd reuze populair.

Wanneer werd de ondergang van het milieu onontkoombaar? Voor mij pas een paar jaar geleden. Het begon met de zure regen. Als ik nu zie hoe de zon de nevels in een rood vlammend herfstbos doorschiet, denk ik onwillekeurig: nevel? Fijnstof misschien! De berken staan er nog pront bij, maar dat in het bladerdak van beuken en eiken vallen steeds grotere gaten.

Ja, wij waren te traag van begrip. Maar als Greta Thunberg nu zegt dat het allemaal maar blablabla was daar in Glasgow, denk ik: wat verbeeld je je wel? Ga dan in je eentje de wereld redden. Je hebt blijkbaar de wijsheid in pacht, en kennelijk de hoop al opgegeven dat we er nog iets van kunnen maken met z’n allen, op de valreep.