'Volslagen illusie dat zzp'ers gelukkiger zijn'

Zelfstandig werkende mens

In de tijdsgeest van onze hedendaagse maatschappij wordt de zelfstandig werkende mens opgehemeld, terwijl op werken met handen wordt neergekeken. Dat zegt historicus Jan Lucassen in OVT. Zijn irritatie op de beeldvorming van het werk vormt het beginpunt van zijn nieuwe boek De wereld aan het werk: van prehistorie tot nu.

''Ik heb niks tegen de zelfstandig werkende mens, maar wel op de eenzijdige nadruk die wordt gelegd. Het is een volslagen illusie dat we allemaal zzp'er moeten worden en daarmee gelukkig zijn. Dat kan helemaal niet. Dat idee komt voort uit de ontwikkelingen sinds de val van de Berlijnse muur, waarin loonarbeid steeds meer op de tweede plaats is gekomen.''

Trots op werk

Maakt werken gelukkiger? In zijn boek probeert de historicus de veelzijdigheid daarvan te laten zien. ''Het is voor ons wetenschappers heel moeilijk om te meten of iemand trots is op zijn werk. In India heb ik aardig wat onderzoeken gedaan naar steenfabrieken. Daar meende ik te zien dat werken niet alleen ellende is. Ik kan me nog goed een jongen herinneren met heel veel stenen op zijn hoofd, die vol trots ging poseren voor mijn camera. Tegelijkertijd brak mijn hart bij het idee dat die jongen een wrak is als hij tien jaar lang zo door zou gaan.''

De geschiedenis van de wereldbevolking leert ons dat we werken uit noodzaak, vertelt de historicus. ''Maar dat wil niet zeggen dat werk een straf is. In het algemeen hebben we ook veel plezier in het werken.'' Daarbij is belangrijk om een ruime definitie van werk te nemen, benadrukt Lucassen. ''We krijgen waardering voor het werk dat we doen, dan hebben we een bepaalde trots.'' Even noemenswaardig is dat onbetaald werk zoals het huishouden doen minstens zo belangrijk is als betaald werk, besluit Lucassen.