Het verhaal van Lammie Drenth, die onderduikers hielp én op NSB-kantoor werkte

Drenth was dertien toen de oorlog begon en haar ouders de deuren van hun boerderij openden voor onderduikers.

Journaliste Pauline Broekema heeft haar meerdere keren ontmoet. In NOS Met het Oog op Morgen vertelt ze dat Drenth onder andere boodschappen deed voor de onderduikers. ''Je kon moeilijk bij één winkel je inkopen doen. Dus dat deed ze bij verschillende winkels.''

NSB

Opvallend is dat Drenth halverwege de oorlog in de administratie van het plaatselijke NSB-kantoor ging werken. Dat moest van haar vader. ''Dat was heel goed bedacht. Daarmee wekte hij geen wantrouwen.''

Haar werk bij de NSB had nog een ander voordeel. ''Lammie wist op die manier wanneer de razzia's zouden plaatsvinden en kon waarschuwen als dat nodig was.''

''Het is onvoorstelbaar dat ze dat kon'', zegt Broekema. ''Ze werd met de nek aangekeken. Als er aangebeld werd bij dat NSB-kantoor, deed ze open en bracht de Hitlergroet. En dan ging ze naar huis op haar fiets, en werd ze soms bekogeld. Dan kwam ze met scheuren in de kleren thuis.''

Verliefd

Drenth werd verliefd op een van de onderduikers, Ben Kosses. Ze raakte zelfs van hem in verwachting. Iedereen in Stadskanaal ging er vanuit dat ze zwanger was van een Duitser.

Broekema vertelt hoe mensen reageerden op Drenths kindje. ''Die zeiden: 'Dat kun je wel zien, dat is echt een Duits kindje. Een lief kindje, maar wel een Duits kindje.' Moet je je voorstellen.''

Direct na de bevrijding trouwden Lammie Drenth en Ben Kosses:

Verdriet

Broekema heeft Drenth meerdere keren gesproken. ''Het was een vrouw die verdriet had over dat ze met de nek aangekeken werd. Ze liet zien dat wat ze meegemaakt had, in je lijf gaat zitten. En er misschien pas later uitkomt.''

Monument

Alle onderduikers overleefden de oorlog. Vorig jaar, 75 jaar na de bevrijding, is in Stadskanaal een monument geplaatst om stil te staan bij wat er in 'Het Andere Achterhuis' is gebeurd.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.