Artiesten schrijven muziek over verhalen achter struikelstenen: 'Het zijn inktzwarte verhalen'

De struikelstenen werden in 1992 bedacht door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig en inmiddels liggen ze door heel Europa. In Nederland liggen er 5800. Nu komen er dus ook muzikale versies: voor elke provincie één. Onder andere De Kast en 3JS schreven een lied. In Langs de Lijn En Omstreken waren drie van de artiesten te gast: Mike Boddé, Maarten Peters en Stephanie Struijk (ook wel bekend als Stevie-Ann).

Het enige blanco steentje

Maarten Peters kreeg een bijzondere struikelsteen: het enige steentje zonder naam, dat ligt in Arnhem. "Op het adres woonde een Joods echtpaar dat ondergedoken zat. Ze zijn verraden en weggevoerd naar Auschwitz. De man is naar het werkkamp gestuurd en is na tien maanden bezweken. De vrouw was hoogzwanger. Zij kwam terecht bij Mengele. Die heeft het kind geaborteerd en experimenten op de moeder uitgevoerd", vertelt Peters.

Het steentje is dus voor het vermoorde baby'tje. "Het is een inktzwart verhaal. Toen ik gevraagd werd om daar een lied over te schrijven, heb ik wel even wakker gelegen." Hij besloot naar Arnhem te gaan. "Het huis stond er niet meer, maar aan de overkant stond een raam open. Daar was een vrouw bezig met haar baby. Ik hoorde een speeldoosje en toen kwam het tot me: er zijn geen woorden. Dus schreef ik de melodie van een speeldoosje."

Maarten Peters schrijft al jaren liederen over de Tweede Wereldoorlog. "De verhalen moeten verteld worden. Als je ze blijft vertellen, dan heb je een kans dat het niet meer gebeurt. Dat is misschien naïef, maar zo simpel is het voor mij."

Een heel gezin weg

Mike Boddé schreef een lied over zijn moeder. "Zij liep met vriendinnetjes in Rotterdam en werd gedwongen te kijken naar de uitzetting van een gezin door soldaten die dat wel grappig vonden. En dat een oudere dame in een rolstoel van een trap werd gegooid en pal voor haar neus op straat belandde. Het maakte een onuitwisbare indruk op haar."

Zijn moeder kon haar hele leven niet over de ervaring praten. Pas op haar sterfbed. Voor het desbetreffende huis ligt overigens geen struikelsteen. "Ik vond het een mooie gelegenheid om ook iets te zeggen over de huizen waar die nog niet liggen. Bij Roma en Sinti liggen die per definitie niet, dus er is nog een hoop werk te doen."

Het verhaal van Jacobus Berkhout

Struijk schreef het lied voor Limburg. "Het gaat over Jacobus Berkhout uit Heythuysen. Hij was een verzetsstrijder die onderdak heeft geboden aan een Joodse moeder en haar kinderen."

Berkhout wist natuurlijk hoeveel problemen hij kon krijgen als hij onderduikers hielp, maar dat weerhield hem niet: "Hij heeft een wandje gebouwd en daarachter mochten ze dan zijn. Ik heb geprobeerd het zorgzame en het menselijke te beschrijven, wat je in oorlogsverhalen vaak mist. Het zijn cijfers, maar er zitten allemaal mensen achter."

Alle muzikale struikenstenen worden maandag gepresenteerd.