Van verzetsheld naar uitschot: 'Het wordt tijd voor excuses richting communisten'

Weesjes schreef het boek Mama las Marx, waarvoor ze tientallen mensen sprak die in communistische gezinnen opgroeiden. In de jaren vlak na de Tweede Wereldoorlog was, door de Koude Oorlog en de Sovjet-Unie, ineens alles wat communistisch was verdacht.

Kinderen van communistische verzetsmensen

Ook de kinderen hadden daar last van, vertelt Weesjes. "Er zijn heel veel kleine voorbeelden die er heel erg inhakten bij kinderen. Bijvoorbeeld: op scholen waren er vaak penadressen, dat je brieven kon sturen naar een kind in Amerika. Een communistisch kind kreeg natuurlijk niet zo’n adres; die kon geen penvriend of -vriendin krijgen…"

Volwassenen hadden niet goed door hoeveel impact het had op kinderen, stelt ze. "Ze werden constant voor 'vuile communist' uitgemaakt. En vergeet niet: dit zijn kinderen van wie de ouders vaak in het verzet hadden gezeten. Die ouders veranderden binnen een paar jaar van helden naar een soort vijfde colonne, een soort enemy within. Ga daar maar eens mee om als kind…"

In de jaren ’60 werd het overigens weer hip om links te zijn en kwam er wat meer respect voor communisten. Dit had overigens ook te maken met de communistische partij CPN, die in 1963 heel duidelijk afstand nam van de Sovjet-Unie.

'Tijd voor excuses'

Weesjes denkt dat het goed is dat er excuses gemaakt worden tegenover communistische verzetsmensen en hun kinderen. "Het anti-communisme moet belicht worden. Er moet worden nagedacht wat voor invloed het op kinderen heeft gehad. Dat is echt onder het tapijt geveegd in Nederland", stelt ze.