Als kind maakte Leila de oorlog mee en ze groeide op met de oorlogstrauma's van haar ouders

Samen met Ernst Suur van War Child, die zich al bijna twintig jaar inzet voor kinderen in oorlogsgebieden, weet Prnjavorac als geen ander hoe belangrijk het is om over traumatische oorlogservaringen te kunnen praten. War Child voert op dit moment de campagne 'Doorbeek het Zwijgen' om het belang hiervan te onderstrepen.

Op dit moment groeien er wereldwijd 160 miljoen kinderen op in oorlog. Suur: "Eén op de vijf van die kinderen heeft er echt psychisch last van. Onzichtbare littekens die je oploopt in oorlog zijn niet zomaar weg. Er is veel aandacht voor voedsel en een onderdak, maar het verwerken van een trauma dat je oploopt in oorlog is zo belangrijk."

Het trauma van je ouders

Prnjavorac groeide als kind op in oorlog, ze was negen jaar toen de oorlog in Joegoslavië uitbrak. Ze kan zich die periode nog heel gedetailleerd herinneren. Eén van die momenten die ze beschrijft is dat ze met haar oom en tante meeging naar Sarajevo in dagen net voor de oorlog. Prnjavorac: "Ik had een heel unheimisch gevoel als kind de hele tijd. Ik had geen heimwee naar mijn ouders, maar ik voelde dat er iets gebeurde waardoor ik daar niet wilde blijven." Na een week braken de oom en tante de vakantie af en gingen terug. Prnjavorac had dit goed aangevoeld, op het moment dat zij Sarajevo uitreden, werden de toegangswegen afgesloten met zandzakken en checkpoints.

"Als kind heb je geen ratio waarop je kunt vertrouwen, omdat je dingen niet kunt uitdenken, maar je hebt wel een hele sterke intuïtie en instinct." In de oorlog heeft die vooruitziende blik, die Prnjavorac had als kind, haar en het gezin vaak gered.

De moeder van Prnjavorac had een zwaar oorlogstrauma en Prnjavorac groeide daarmee op. "In ons eerste onderduikadres waren we eigenlijk voor de eerste keer uit de hel van de granaten. Ik denk dat dat het moment was waarop mijn moeder ging nadenken over wat ze werkelijk had meegemaakt. Op dat moment ging zij ook een foto van haar moeder verscheuren en zei ze ik wou dat ik nooit geboren was. Dat was het moment dat zij brak en dat ze een oorlogstrauma kreeg."

Ondanks de zware periode ziet Prnjavorac haar moeder als een heldin. "Ze voorzag iedereen van eten en had ook echt briljante manieren gevonden om aan eten te komen, daardoor had niemand in onze omgeving ook honger." Maar praten over de oorlog? Dat gebeurde niet. "Dat was heel lastig, want je hebt beide ouders die het op een andere manier ervaarden. In Nederland was daar heel weinig kennis of begrip voor." Prnjavorac legt uit dat haar moeder voor manisch depressiviteit werd behandeld terwijl dit helemaal niet aan de orde was. "Mijn moeder werd steeds zieker."

In therapie

Dit heeft veel gedaan met Prnjavorac als kind. "Toen zij op mijn zestiende overleed, toen doorbrak ik mijn zwijgen omdat in een keer mijn vrienden zoiets hadden van wat maak jij allemaal mee." Oprah is van grote betekenis voor Prnjavorac geweest om over de oorlog te gaan praten. "Wat zij deed is het stigma weghalen van het gaan naar een psycholoog of een psychiater."

Suur legt uit dat het verhaal van Prnjavorac vandaag de dag nog altijd actueel is omdat veel kinderen op dit moment opgroeien in oorlog en we niet moeten wachten met het verwerken van oorlogstrauma's bij deze kinderen. "Dat doe je niet door ze om een tafel te zetten en te zeggen: nou vertel maar. War Child doet dat met creativiteit, sport en muziek, zodat ze ook daar hun emoties in kunnen uiten. Daar kun je weer vriendjes maken, dichter bij jezelf komen en weer kind zijn."

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.