App 'BestLiar' onderzoekt verband tussen liegen en leugendetectie

Sophie van der Zee, rechtspsycholoog en universitair docent gedragseconomie aan de Erasmus School of Economics legt uit hoe de app werkt. "We geven mensen een afbeelding. Op het moment dat je de waarheid moet spreken, krijg je 20 seconden de tijd om naar de afbeelding te kijken en er vervolgens over te vertellen. Als je moet liegen, ligt de afbeelding op z’n kop. Je krijgt alleen de titel te zien en daar moet je een verhaal bij bedenken en dus liegen."

Filmen

Terwijl de spelers dit doen, filmen zij zichzelf met hun telefoon. "En die filmpjes worden dan dus getoond aan anderen en dan kunnen we zien of ze geloofd worden of niet. Zo kunnen we zien of sommige mensen betrouwbaarder over komen of eerder worden geloofd dan anderen. Maar op basis waarvan is dat? Uiterlijk, taalgebruik of gezichtsuitdrukkingen?”

Leugendetectie

Van der Zee en collega’s onderzoeken ook de correlatie tussen leugendetectie en liegen. "Is iemand die goed kan liegen ook beter in leugendetectie? Normaal gesproken zijn de mensen die filmpjes opnemen niet dezelfde mensen die andere leugens beoordelen, maar in deze app kan dat dus wel. Het is dus een unieke kans om dat verband te onderzoeken."

Liegen

Het onderzoek van Van der Zee en collega's is niet het eerste onderzoek naar liegen. "Uit eerdere onderzoeken weten we al dat mensen anders gaan praten als ze liegen. Ze gebruiken andere woorden. Ook nemen ze meer afstand, ze praten over 'zij' en 'hij' in plaats van over 'ik'. Mensen vinden liegen ook moeilijker, dus ze gebruiken makkelijkere woorden. En over het algemeen wekt liegen negatieve emoties op en dat zie je terug in het gebruik van veel negatieve-emotie woorden."

Tot slot onderschatten mensen volgens Van der Zee vaak hoeveel zij liegen. "Als we mensen vragen hoe vaak ze in de afgelopen 24 uur hebben gelogen, zeggen ze 'twee keer'. Maar op het moment dat we dat experimenteel meten, liegen mensen vaak al twee keer in een gesprekje van 10 minuten." Het gaat volgens Van der Zee voornamelijk over 'sociale leugens', leugens die mensen vertellen om aardig gevonden te worden, of om zich nét iets beter voor te doen. "Ja, natúúrlijk heb ik dat boek gelezen, het was interessant hè?”