Alexine Tinne was de allereerste Nederlandse vrouwelijke fotopionier en legde 19e-eeuws Afrika vast

Maandag 26 februari zijn de bijzondere foto's die Alexine Tinne heeft gemaakt te zien in de Universiteitsbibliotheek in Leiden. Later worden de foto's ook in hoge kwaliteit online gezet. En De Nieuws BV geeft al een klein inkijkje. Want dat leven van Alexine Tinne, dat is erg intrigerend.

Alexine Tinne: een markante vrouw

"Het is een hele markante vrouw uit de Nederlandse geschiedenis. Eigenlijk moet iedereen direct weten wie zij was", zegt Maartje van den Heuvel. "Zij was een Haagse aristocratische dame, haar familie verkeerde in de kringen van de Europese hoven. Maar zij heeft zich ontwikkeld als een hele avontuurlijk expeditie reiziger."

"Bovendien was Alexine Tinne de allereerste Nederlandse vrouwelijke fotopionier die het aandurfde om op reis te fotograferen", vertelt Van den Heuvel. "Dat was toen heel ingewikkeld." In de 19e eeuw waren er wel fotostudio's in steden waar een camera stilstond op een statief. De fototoestellen van toen waren houten kisten die op een statief moesten staan. De foto's werden gemaakt op glasplaten die ter plekke met chemicaliën behandeld moesten worden. "In die hete omstandigheden konden die chemicaliën ook nog eens gaan verdampen of koken, dus dat was ontzettend moeilijk."

Foto's door Alexine Tinne

Maar het is gelukt en daar is deze bijzondere vondst een bewijs van. De foto's die Tinne heeft gemaakt geven een uniek inkijkje in het Afrikaanse continent toentertijd. De Haagse aristocrate trok naar Afrika omdat zij enorm geïnteresseerd was in de 'witte plekken op Europese kaarten', vertelt Van den Heuvel. Met alle stops die ze maakte en zijreizen die ze ondernam, was Tinne al met al twee jaar onderweg. Tegelijkertijd met Tinne waren ook ontdekkingsreizigers zo zuidelijk in Afrika om te bewijzen dat het Victoriameer de oorsprong van de Nijl was. Kortom: het gebied rondom de Nijl was hot - althans, voor zij die het zich konden veroorloven.

Zo'n steenrijke karavaan die door het Afrikaanse continent trekt, dat moet veel bekijks hebben getrokken. Daar zijn alleen geen foto's van gemaakt. Wat Tinne op de foto zette is vergelijkbaar met hoe dat tegenwoordig ook gaat als men op vakantie gaat: foto's van landschappen en alledaagse praktijken door de lokale bevolking. "We zien een gezicht op een dorp dat vijf breedte graden boven de Evenaar ligt. Dus dat was ongekend dat ze zover kwam, dat is een hele aparte kant van de foto's", vertelt Van den Heuvel.

Een gemêleerd gezelschap

Dat Tinne zo'n bijzondere reis kon maken, komt natuurlijk omdat haar familie schatrijk was. Die rijkdom had de familie Tinne verworden door slavernij. Ook tot slaafgemaakte mensen trokken mee in de karavaan van Tinne. "Maar je kunt zien dat haar levensvisie een kanteling heeft gemaakt", vertelt Van den Heuvel. Dat begon toen zij wees werd in Afrika nadat haar moeder overleed. De familie in Den Haag spoorde Alexine Tinne aan om terug te keren, maar zij vestigde zich in Algiers en later in Libië. Vandaaruit maakte zij woestijnreizen. En door alle reizen veranderde haar blik op de wereld.

Toen ze bleef wonen op het Afrikaanse continent, omringde Tinne zich in een kleiner gezelschap, "met mensen met verschillende huidskleuren en van verschillende komaf", vertelt Van den Heuvel. "Afrikanen, Arabieren, Europeanen: een heel gemêleerd gezelschap waar ook kinderen uit voortkwamen. En die noemde ze haar nieuwe familie."

Het liep helaas niet goed af met Tinne, vertelt Van den Heuvel. Haar kampement werd tijdens een reis bruut overvallen, waarbij Alexine Tinne werd vermoord. Haar lichaam is nooit gevonden. "Dus dat is tot op de dag van vandaag een mysterie", aldus Van den Heuvel.