Waarom is Lord Byron een held van de Grieken?

Griekenland viert 200 jaar onafhankelijkheid. En juist nu duikt een merkwaardige vondst in de Griekse staatsarchieven op. Een riante cheque uit 1823 van 4.000 pond gericht aan Griekse onafhankelijkheidsstrijders. De gulle gever? Dat was de Britse dichter Lord Byron. Classicus Eric Moormann legt in OVT uit wat de jonge Brit in het verre Griekenland te zoeken had.

War lords

Griekenland is nog niet zo lang onafhankelijk. Tot de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog maakte het onderdeel uit van het grote Ottomaanse Rijk. De Ottomaanse sultan hanteerde een verdeel-en-heers-tactiek en liet lokaal bestuur aan lokale pasja’s over. Hierdoor raakte de sultan gaandeweg zijn centrale machtspositie kwijt, legt Moormann uit.

De Grieken maken gebruik van de afbrokkelende macht van het Ottomaanse rijk. Ze starten in 1821 een Onafhankelijkheidsoorlog. "Er was ambitie om een onafhankelijk Griekenland te krijgen, maar wel door allemaal verschillende war lords", zo zou Moormann ze willen noemen, "groepen die elkaar bestrijden, maar zogenaamd allemaal hetzelfde willen, namelijk een onafhankelijk Griekenland met een eigen grondwet". Ook Byron krijgt later te maken met het probleem van onderlinge verdeeldheid bij de Grieken.

Het schilderij 'De ontvangst van Lord Byron bij Missolonghi' van de Griekse schilder Theodor Vryzakis. Hierin wordt afgebeeld hoe Lord Byron ontvangen werd door de war lords.

Vluchten voor schandalen

Lord Byron komt via een omweg in Griekenland terecht. Omdat hij relaties met zowel mannen als vrouwen had, was hij in Engeland in opspraak geraak, moet hij vluchten, vertelt Moormann. Eerst vlucht hij naar Italië, maar verveelt zich. "Als hij hoort van de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog, is dat een prikkel om weer een nieuw avontuur te beginnen", zegt Moormann.

Griekenland is geen willekeurige keuze voor de Britse Byron. Begin 19e eeuw groeide de West-Europese sympathie voor Griekenland. Er waren veel West-Europeanen die Griekenland te hulp schoten. Zij zagen in de Griekse strijd een christelijke missie. Anderen wilden Griekenland helpen, omdat ze het als de bakermat van de westerse beschaving zagen, legt Moormann uit.

Byron schrijft in 1823 de (nu teruggevonden) cheque van 4.000 pond aan de Italiaan Orlando, die als tussenpersoon van Griekenland naar Engeland onderweg was om daar wapens te gaan halen. Byron heeft veel Griekse transporten en wapens gefinancierd en liet een vloot komen.

Een vroeg einde

Byron heeft uiteindelijk nooit zelf meegevochten in Griekenland. Hij heeft nog geprobeerd Missolonghi terug te veroveren. Daarvoor wilde hij verschillende troepen van concurrende war lords samenbrengen, maar hier is uiteindelijk niets van terecht gekomen. Byron werd ziek van de malaria. Weken na het uitschrijven van de cheque aan Orlando sterft hij op 36 jarige leeftijd. De eerste Griekse grondwet zou Byron niet meer meemaken.

Een tevergeefs offer? "Nee," zegt Moormann, "De Grieken zijn Byron erg dankbaar. Er zijn allerlei straatnamen en standbeelden voor hem opgericht. Byron wordt voor de Grieken het symbool van de buitenlandse hulp aan de Grieken."

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter.