Is de arrestatie van burgermeester İmamoğlu een kantelpunt voor Turkije?

De Turkse autoriteiten hebben ondertussen tientallen burgers gearresteerd vanwege 'provocerende' berichten op social media. Vooralsnog blijft een echt felle reactie van de internationale gemeenschap uit, al zijn er wel burgermeesters die zich uitspreken. Waaronder burgermeester Halsema van Amsterdam die haar steun betuigde aan de demonstranten.

Arrestatie İmamoğlu

De aanleiding voor de protesten is de arrestatie van de burgemeester van Istanbul: Ekrem İmamoğlu. Hij wordt beschuldigd van betrokkenheid bij een criminele organisatie, witwassen en terrorisme. "Die bewijzen zijn er niet, er zijn wel pagina’s vol met verdachtmakingen", verklaart Bilic.

Zij en met haar andere critici beschouwen deze aanklachten dan ook als politiek gemotiveerd en zien de arrestatie als een poging van president Erdogan om een populaire oppositieleider uit te schakelen. "Nu hij opgepakt is, is zijn kans om zich als president verkiesbaar te stellen veel kleiner."

Volgens Aylin Bilic, columnist bij NRC, is de onrust in Turkije ongekend breed gedragen: "Eigenlijk is iedereen opgestaan, van links tot rechts. De berechting van een burgemeester hoort niet bij een rechter, maar in de politieke arena." Dit weet İmamoğlu tevens te doen door zijn verbindende woorden en de ruimte die hij geeft voor diverse opinies. De Turkse bevolking komt dan ook niet alleen in Istanbul, maar ook in andere steden zoals Izmir en Ankara massaal de straat op.

Erdogans strategie

Hoewel de volgende presidentsverkiezingen pas in 2028 plaatsvinden, neemt Erdogans populariteit af, dit komt onder andere door de economische crisis die het land al geringe tijd teistert. Volgens Bilic gebruikt Erdogan de huidige geopolitieke situatie om zichzelf strategisch te positioneren. "Erdogan beweert dat Europa Turkije nu harder nodig heeft dan andersom, vooral op het gebied van veiligheid en de NAVO." Turkije is de tweede grootste strijdmacht binnen het bondgenootschap.

Het Turkse regime lijkt alle middelen in te zetten om İmamoğlu’s politieke toekomst te blokkeren. Naast zijn arrestatie is zijn universitair diploma ongeldig verklaard, waardoor hij zich niet meer verkiesbaar kan stellen. "Dat ook universiteiten nu meedoen aan het politieke spel is zeer uitzonderlijk," aldus Bilic. Voornamelijk omdat de academische vrijheid, zonder politieke inmengingen, hoog in het vaandel staat in Turkije.

De Turkse staatsmedia schetsen daarentegen een heel ander beeld. Met een filmische arrestatie schetsen zij İmamoğlu af als een crimineel. Onafhankelijke media spreken juist van een politiek gemotiveerde aanval. Ook de toegang tot sociale media werd beperkt. "Dat is al een aantal keer eerder gebeurt", zegt Bilic. Inmiddels is de internetbeperking weer opgeheven.

Hoe nu verder?

De reactie van de internationale gemeenschap blijft vooralsnog zwak. Hoewel enkele Europese burgemeesters zich hebben uitgesproken, blijft een scherpe reactie van de EU of de VS uit. In Izmir en Ankara geldt de komende vijf dagen een protesteer verbod. Toch worden er vandaag en de rest van het weekend opnieuw massale protesten verwacht.