Geschiedenis
VPRO

Hoe Duitsers hun Heimat verminkten voor bruinkool

foto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. Hoe Duitsers hun Heimat verminkten voor bruinkool

"Aan de geschiedenis van de bruinkool zie je de Duitse geschiedenis," stelt de Duitse journalist en historicus Annette Birschel in een gesprek met OVT over de recente protesten rond het ontruimde dorp Lützerath. Waarom is Duitsland al meer dan een eeuw bereid om de eigen Heimat te verminken voor bruinkool? En welke prijs hebben Duitsers daarvoor moeten betalen?

Video niet beschikbaar

Energiewende

Volgens Birschel toont de sloop van Lützerath het paradoxale karakter van de zogenaamde 'Energiewende', het plan om heel Duitsland over te laten stappen naar hernieuwbare energie: "Duitsland toonde zichzelf juist de wereldkampioen van de hernieuwbare energie, maar de achterkant was dus dat dat alleen mogelijk was doordat nog steeds heel veel stroom werd geproduceerd door kolencentrales."

Afgelopen jaar was Duitsland nog voor 36% afhankelijk van kolenenergie, een stijging van 13% ten opzichte van het jaar daarvoor – mede veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne. Een andere oorzaak voor dat hoge cijfer is de Duitse ambitie om dit jaar nog volledig af te stappen van kernenergie.

Quote

Daar had je geen olie, daar had je geen steenkool. Het enige wat je had is bruinkool.

Annette Birschel

Bruinkool domineert Duitse geschiedenis

Volgens Birschel domineert bruinkool de Duitse geschiedenis al sinds de Industriële Revolutie. "Aan de geschiedenis van bruinkool zie je de Duitse geschiedenis," stelt ze. Duitsland werd in de 19e eeuw groot door de bruinkool, en ook in de grote oorlogen van de 20e eeuw bleek de grondstof cruciaal voor het Duitse oorlogsapparaat.

"Na de oorlog wordt Duitsland natuurlijk opgesplitst," vertelt Birschel. "Waar in West-Duitsland olie steeds vaker werd ingezet, werd het Oost Duitse landschap steeds vaker getekend door de bruinkoolgroeves. Daar had je geen olie, daar had je geen steenkool. Het enige wat je had is bruinkool, dat was echt de motor van de economie van de DDR."

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Milieubeweging

Terwijl steenkool in mijnen wordt gewonnen, wordt bruinkool aan de oppervlakte gewonnen, en dat gaat gepaard met ongelofelijk veel milieuvervuiling. "Dat is mede een reden voor de energieomwenteling, voor de revolutie," stelt Birschel. "De milieuvervuiling in de DDR was zo ongelofelijk groot. Een van de dorpen in de Lauzits was het meest vieze dorp van Europa. Nog maar 17% procent van het rivierwater was drinkbaar in de regio."

"Het was zo ongelooflijk vies, maar de DDR kon er niets aan doen, want ze moeten de economie aan het lopen houden. Op een gegeven moment in de jaren ’80 formeren zich steeds meer milieugroepen die vinden dat er iets mee moet gebeuren. Die milieubeweging wordt uiteindelijk een bron van protest die tot op de dag van vandaag te zien is."

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter.

Ster advertentie
Ster advertentie