'In de 17e eeuw werd er beter gearchiveerd' en 'het is belangrijk een tijdsbeeld te creëren'

In de Fokke & Sukke-bundel passen maar 210 van de ruim 400 geproduceerde cartoons. "Dat moet je keuzes maken, een paar van de vele Faber grappen hebben we er dan ook uitgehaald." Momenteel maakt Van Tol met zijn collega's, John Reid en Bastiaan Geleijnse, twee cartoons per dag. "Het tweede gedeelte van mijn dag gebruik ik voor het schrijven van boeken en speuren in archieven."

17e eeuwse opslag

Van Tol is momenteel bezig met het derde deel van een trilogie over Johan de Witt. "Van huis uit ben ik een historisch letterkundige. Bezig zijn met het nieuws kan wat hijgerig en vervelend zijn, maar in het archief verdwijnt de tijd." Van Tol omschrijft dat hij zo even ontsnapt aan de waan van de dag en in een keer in de 17e eeuw lijkt te zitten.

Van Tol is bezig om de brieven uit het archief van De Witt openbaar te krijgen. Zo liggen er 40 duizend documenten in het nationaal archief waarvan er maar drie duizend zijn uitgegeven. In de 17e eeuw werd er ontzettend veel geschreven. "Dat was de enige manier van communiceren." En dat is goed bewaard gebleven, legt Van Tol uit. "Dat 17e eeuws papier was goed papier en veel van die documenten zijn keurig opgeslagen." Al zijn de documenten niet zomaar te lezen. Het is een ander soort handschrift met lange cis trojaanse zinnen. Al deze brieven worden in samenwerking met Oxford omgezet in metadata en met een AI-transcribeer-app kunnen de geschrifte omgezet worden naar hedendaagse taal.

Digitalisering

"Het voordeel van de digitalisering is dat je op trefwoorden documenten kan zoeken. In een papieren archief moet je met de hand door alle registers heen." Dat er door de digitalisering makkelijker data verzameld werd, bracht niet alleen maar vooruitgang met zich mee. Zo hebben velen organisaties problemen bij het terugzoeken van data. "Veel bedrijven zijn in de jaren 80 overgestapt naar de floppy disk, waar nu bijna niemand meer mee overweg kan. Tenzij iemand binnen de organisatie nog met Windows 2007 uit de voeten kan."

Tijdsbeeld

Van Tol heeft zelf een database die hij bijhoudt van zijn werk. "Dat doe ik zelf en is niet openbaar, maar aan de hand van trefwoorden kan ik alle cartoons terugvinden."

Bij het maken van cartoons is het, volgens Van Tol, belangrijk om een tijdsbeeld weer te geven. "Er zijn heel wat details die je over honderd jaar niet meer terug kan vinden, maar dan wel aan dit soort cartoons te herkennen zijn."

Van Tol licht drie strips van dit jaar uit. De eerste is de voorpagina van de eerder genoemde bundel geworden en gaat over de periode dat er nog geen premier was aangetreden. "Het aantreden van kabinet-Schoof was voor Nederland het meest belangwekkende van 2024."

De tweede strip die de cartoonist kiest, is van 8 november 2024. Die de dag na het verlies van Harris gepubliceerd werd. "Die verkiezingen zijn altijd het lastigst. Want je kan wel een inschatting maken, maar nog niet vooruitwerken. Eigenlijk ben je als cartoonist al te laat wanneer de uitslag komt."

De derde highlight gaat over de overstap naar socialmediaplatform Bluesky, wat volgens Van Tol ook nogal tekenend is voor deze tijd. "Inclusief de spelfouten die zich op X bevinden."