Marleen Stikker over Bill Gates: 'Heel lang dachten we dat Amerika onze vriend was'

Bill Gates stuurt op 22-jarige leeftijd een open brief naar het tijdschrift Computer Nodes. Hij schrijft onder meer dat computerhobbyisten software stelen, dat dit niet eerlijk is en dat hiervoor betaald moet worden. Want, redeneert Gates, wie goede software wil maken, moet hier tijd en energie in steken en ook een vergoeding voor krijgen. In zijn recent verschenen biografie Source Code is de brief van Gates te lezen.

De begintijden
In de jaren zeventig begonnen verschillende kleine bedrijven, vooral in de Verenigde Staten, met het bouwen van computers rond de microprocessor. “Op dat moment zijn er alleen nog microprocessors op de markt, hele grote computersystemen die onbetaalbaar waren. Uiteindelijk komt de eerste betaalbare zelfbouwcomputer die ook consumenten kunnen aanschaffen”, vertelt Marleen Stikker, oprichter, directeur en bestuurder van Waag Futurelab. Zij las de biografie van Gates.

Brandbrief
In 1976 schrijft Gates een brief naar andere computer hobbyisten. “Samen met zijn partner Paul Ellen ontwikkelt hij Basic, een software om de eerste personal computer aan de praat te krijgen. Voor deze software betaal je een bepaald bedrag, maar de hobbyisten beginnen dit met elkaar te delen en te kopiëren. Gates vindt dit diefstal en schrijft op hoge poten een brief waarin hij alle computerfanaten beschuldigt van het stelen van zijn software.”

In de brief vermeldt Gates dat hij veel tijd en geld heeft geïnvesteerd in Basic. “Er ontstaat een enorme discussie, omdat het niet duidelijk is of Gates daadwerkelijk veel heeft geïnvesteerd in de applicatie en of hij softwaretaal mag toe-eigenen. Er gingen namelijk geruchten dat hij de software heeft gebouwd met de voorzieningen van de universiteit waar hij studeerde.”

Locked-in
Anno 2025 is de discussie over het onderwerp dat Gates in de brief aansnijdt nog steeds actueel. “We zitten nu in een ‘locked-in.’ Als je een gebruiker bent van Microsoft zit je hele bedrijfsvoering ook in deze software. Ze verplichten iedereen om naar the cloud te gaan.” Stikker ziet een groot probleem ontstaan: “Hierdoor zit je met al je informatie in de Microsoft cloud. Dat mechaniek waarbij je ingesloten raakt in de software die de partij levert is zorgwekkend. Je hebt namelijk geen zeggenschap meer over je eigen documenten.”

Dwang en machtsmiddel
Het is volgens Stikker problematisch dat onze gegevens ondergebracht zijn bij één bedrijf met een gesloten systeem. “Heel lang dachten we dat Amerika onze vriend was”, vertelt Stikker. “We zien nu met Trump dat hij zich met een paar decreten toegang verschaft en bedrijven onder druk zet. Bijvoorbeeld dat Europa Amerika moet tegemoetkomen anders kan ons de toegang tot de cloud ontzegd worden. Dat is het spel dat nu op de wagen is. Dit speelt al veel langer, maar ik denk dat mensen het nu pas begrijpen.”