Zo ontsnappen superrijken aan de Belastingdienst

Al jaren is er in de politiek en bij de Belastingdienst de grote wens om iets te doen aan de methoden die superrijken gebruiken om minder belasting te betalen. Ondanks die ambities weten vermogenden de laatste jaren de fiscus alleen maar meer te ontwijken, blijkt uit openbaar gemaakte documenten van de Belastingdienst.

"Het is helemaal niet meer nodig om in Monaco te wonen", zegt Smits gekscherend. "Dat is een beetje overdreven natuurlijk; als je rijk bent betaal je in Nederland wel een beetje belasting. Maar als je het een beetje slim speelt, kan je vrij eenvoudig belasting ontwijken."

Box 2 of box 3?

Het zit zo. Wie in Nederland een vermogen heeft van meer dan 57.000 euro betaalt over het deel daarboven vermogensbelasting. Superrijken ontlopen die belasting door simpelweg een bv op te richten en hun spaargeld daarin te parkeren. Het vermogen valt dan niet meer onder box 3, maar onder box 2.

Smits: "Blijf je er vervolgens vanaf, dan wordt het niet belast. Pas als je het geld een keer uit je bedrijf haalt, kan het zijn dat de fiscus langskomt, maar zelfs daar valt een mouw aan te passen." Smits benadrukt dat het voor 'de bakker op de hoek' allemaal niet veel uitmaakt. Enkel voor mensen met een vermogen van tientallen miljoenen is deze constructie interessant.

Bekend probleem

Peter Kavelaars, fiscaal econoom aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, was niet verbaasd toen hij het artikel van Follow the Money las. "Het is een bekend probleem, het gebeurt al veel langer. Het is alleen moeilijk zichtbaar. Wat we wel weten is dat dit trucje steeds vaker gebruikt wordt. Door de zwaardere heffingen in box 3 wordt die box steeds duurder. Daarom is het begrijpelijk dat meer mensen van de 'box 2-structuur' gebruik maken."

Onduidelijk is hoeveel de schatkist precies misloopt door dit tafereel. Inspecteurs tasten in het duister en ook Kavelaars vindt het lastig om een inschatting te maken. "Het is wel een behoorlijk bedrag. Het hangt ervan af wat je vindt dat er belast zou moeten worden. Vaak wordt er geen inkomen uit die bv gehaald en dat zou eigenlijk wel moeten gebeuren."

De rest betaalt

De gevolgen van de truc van de superrijken komen uiteindelijk terecht bij alle Nederlanders, concludeert Smits. "Als je kijkt hoeveel die superrijken zouden moeten afstaan, dat is zo’n enorm bedrag. Tegelijkertijd geeft de overheid alleen maar meer geld uit, nooit minder. Die rekening moet wel betaald worden. Als de superrijken het niet doen, moeten andere groepen het doen."

Een snelle oplossing hoeven we volgens Smits niet te verwachten. "De politiek lijkt het niet serieus te nemen. Het huidige kabinet heeft beloofd dat er in 2027 een nieuw belastingsysteem is. Maar aan box 2 lijkt niets te veranderen. Blijkbaar is het probleem wel bekend, maar er gebeurt niet veel mee."