Waarom kwamen zoveel mensen in de problemen door de zwarte lijst van de belastingdienst?

In de nasleep van de toeslagenaffaire werd alle fraudeaanpak van de belastingdienst tegen het licht gehouden. Daar kwam naar boven dat er iets mis zou kunnen zijn met de zwarte lijst van de belastingdienst. In deze lijst werd bijgehouden wie er mogelijkerwijs belastingfraude heeft gepleegd.

Vage en discriminerende redenen

Hoe mensen op de lijst terechtkwamen is niet helemaal duidelijk. Er konden veel verschillende, vaak vage, redenen voor zijn. Mensen konden bijvoorbeeld erop terechtkomen door meldingen van buren of een boze ex, vanwege hoge aftrekposten in verband met zorgkosten, omdat ze bedragen aan moskeeën schonken, of zelfs vanwege een niet-westers uiterlijk. Het is voor gedupeerden vaak nog steeds onduidelijk waarom mensen op de zwarte lijst zijn beland, en dat frustreert veel mensen, zegt verslaggever Bolsius.

Als je eenmaal op de zwarte lijst stond, kwam je er niet makkelijk vanaf. Ook konden de consequenties groot zijn: extra controles van de belastingdienst, geld moeten terugbetalen, niet in aanmerking komen voor terugbetalingsregelingen of de schuldsanering.

Ansichtkaart

Officieel kwamen mensen pas erachter dat ze op de lijst stonden nadat ze door de belastingdienst op de hoogte waren gebracht. Per brief kregen mensen een excuusbrief en/of ansichtkaart, om het bericht menselijker te maken.

Sommige mensen hadden voor de officiële verwittiging al door dat er dingen mis waren, ze werden bijvoorbeeld vaak gecontroleerd of moesten geld terugbetalen aan de belastingdienst. 600 mensen zitten nog steeds in de schulden, voor hen is nog steeds maatwerk nodig.

Moeilijk te bewijzen

Het geld dat onterecht te veel is betaald krijgen mensen terug, ook is er soms een schadevergoeding mogelijk. Dat geldt voor in totaal 13.000 mensen die 375 tot 1000 euro terugkrijgen van de belastingdienst.

Sommige mensen hebben nadelen ondervonden, maar hebben geen compensatie gekregen omdat het moeilijk te bewijzen is. Ze kunnen bijvoorbeeld moeilijk aantonen waarom hun verzoek om in de schuldsanering te worden toegelaten, is afgewezen, omdat de afwijzing vaak zonder opgave van gronden plaatsvindt.

Correct afgehandeld

De belastingdienst is ervan overtuigd dat ze de zaken correct hebben afgehandeld. De NOS heeft de dienst om een reactie gevraagd. "Ze zeggen dat als mensen toch het gevoel hebben dat ze problemen hebben ondervonden dat vaak komt vanwege andere redenen, soms zelfs buiten de belastingdienst om", vertelt verslaggever Bolsius. Hij sluit af: "Als mensen nog steeds vinden dat ze nadelen ondervinden kunnen ze zich via een speciaal portaal van de belastingdienst nog steeds melden."