Steeds vaker 'jij' en 'je' in plaats van 'u': 'Is een hardnekkig dingetje aan het worden'

'Je' en 'jij' hoor je steeds vaker terug in de media, ook bij grote instanties als banken en rijksoverheidsdiensten. Volgens Jansen gaat het om de manier waarop een bedrijf of instantie wil communiceren met een doelgroep. "Als het om persoonlijke communicatie gaat, heeft het de voorkeur om de u-vorm te gebruiken. Maar als je breed wil aanspreken, wordt er vaak getutoyeerd."

Algemene communicatie

Context is dus belangrijk. "Hoe ervaart iemand deze uiting?" is dé vraag, aldus Jansen. "Gepensioneerden spreken we aan met u, jongeren met je. Over een jaar of twintig zou het kunnen zijn dat we in algemene communicatie 'je' gebruiken, maar alleen bij persoonlijke communicatie 'u'."

Verandering in jaren 60

Nicoline van der Sijs, historisch taalkundige aan de Radboud Universiteit, meldt dat er vroeger wel een 'regel' was hiervoor. "Als iemand ouder was of boven je stond, was het 'u'. Leeftijdgenoten en mensen die je goed kende zei je 'je'", zegt Van der Sijs. In de jaren 60 kwam daar verandering in, omdat er verzet kwam tegen autoriteiten.

Afstand kweken

"Het is op dit moment een persoonlijke keuze", zegt Van der Sijs. Volgens de historisch taalkundige is de 'je'-vorm een blijk van solidariteit. "Je kweekt er afstand mee", zegt Van der Sijs over de 'u'-vorm. Niet iedereen is het daarmee eens. "Het is overal tegenwoordig je. Daar ligt ook een basis van een stukje disrespect jegens allerlei instanties, zoals de politie. Binnen twee tellen is het 'je' en 'jij'", reageert beller Gerard Schade.

Kentering

"Ik heb het idee dat er een kentering aan de gang is", aldus Schade. Beller mevrouw Van der Togt vindt het "verschrikkelijk" dat alles nu 'je' en 'jij' is. "Ik vind dat de hele mentaliteit omlaaggegaan is met 'jij' en 'jou'." Volgens luisteraar Ernest Tieman mag 'u' wel weer vaker gebruikt worden.

'Buitengewoon ongemakkelijk'

Beller Lenie Woudstra is 81, maar vindt het "buitengewoon ongemakkelijk" om met 'u' aangesproken te worden. "Dat schept afstand." Yorick Baltus is docent en merkt dat er ook geen 'meneer' meer wordt gezegd. "Het is een hardnekkig dingetje aan het worden." Presentator Frits Spits gebruikt vaker 'u', maar stoort zich niet aan 'jij'. "Het kan mij niks schelen", zegt Spits. Maar 'u' zal niet verdwijnen, denkt de presentator. "Het is beleefdheid. Ik denk niet dat dat gaat veranderen."