Fiep Westendorp illustreerde meer dan Jip en Janneke: dit is haar feministische oeuvre!
- Nieuws
- Fiep Westendorp illustreerde meer dan Jip en Janneke: dit is haar feministische oeuvre!
In een tijd waarin vrouwen geacht werden te denken aan de man, het huishouden en de kinderen, schreef een aantal iconische vrouwen voor de vrouwenpagina van Het Parool. Dat vertelt Hedy d'Ancona in De Nieuws BV. Wie ook een belangrijke rol speelde bij die pagina was Fiep Westendorp. Die naam doet misschien een belletje rinkelen bij Pluk van de Petteflet of Jip en Janneke maar de illustrator deed meer dan het tekenen van figuren bij de verhalen van Annie M. G. Schmidt. Haar feministische werk was minstens zo toonaangevend.
Video niet beschikbaar
Op 5 oktober opent de tentoonstelling 'Baanbrekers' in het Meterhuis in Amsterdam. De expositie richt zich op een groep illustratoren uit het begin van de 20e eeuw. Een glansrol is daarin weggelegd voor Fiep Westendorp. Zij maakte namelijk voor de vrouwenpagina van Het Parool alle illustraties.
Vrouwelijke BN'ers
De mensen die schreven voor de pagina waren wat wij nu vrouwelijke 'BN'ers' zouden noemen, zegt D'Ancona: "Annie Schmidt, Hella Haasse, Harriët Freezer, Wina Born, iconen. Die vrouwenpagina was iconisch. Want in een tijd waarin vrouwen geacht werden om aan niets anders te denken dan man, kinderen en het huishouden, die vrouwenpagina een geheel andere instelling had. (...) Toch wel met een behoorlijke hoop op een andere toekomst."
Een keer in de acht weken was er een gezamenlijke lunch waar D'Ancona ook bij aan mocht schuiven. Zij was jonger dan de vrouwen achter de vrouwenpagina van Het Parool en keek tegen de schrijvers op, "enorm", zegt ze zelf. "Ik was een beetje muizig. Ik scheelde zoveel jaar. Het was begin jaren '60 en het feminisme was nog niet opgebloeid."
Fiep Westendorp was ook bij die lunches aanwezig. "Die zat als een poes gekruld in een stoel", vertelt D'Ancona. Terwijl de schrijvers achter de vrouwenpagina verhalen uiteenzetten over hun werk en waarin ze werden gedwarsboomd, zat Fiep Westendorp 'genietend' te luisteren. "Ze leek op haar tekeningen", beschrijft D'Ancona. "Ze zit ook in al haar tekeningen."
Fiep Westendorp
Als je de stukken voor de vrouwenpagina van Het Parool nu leest, is het wat tuttig of drammerig, zegt Gioia Smid. Zij beheert het werk van Westendorp. "Maar de tekeningen die Fiep daar dan bijmaakt, daar moet je altijd om lachen", aldus Smid. "Er zit altijd een kwinkslag in en een knipoog. Het is karikaturaal op z'n Fieps. (...) Als je het nu bekijkt dan zie je situaties die je nog steeds zo kunt herkennen." Een voorbeeld daarvan is verschillende situaties waarin een vrouw zich moet opsplitsen tussen het huishouden en het werk. Op een illustratie tikt een vrouw bijvoorbeeld met haar ene hand, terwijl ze met haar andere hand met een pollepel in de soep roert.
Fiep Westendorp was geëmancipeerd, zegt Smid: "Ze heeft gekozen voor haar vak." Je zou kunnen zeggen: ze was getrouwd met haar werk. Ondanks dat een geëmancipeerde vrouw als Westendorp werkte voor de vrouwenpagina, was die pagina van Het Parool niet door echte feministen geschreven. Wel waren het baanbrekers, zegt D'Ancona. "Het waren degenen die voor ons het pad hadden aangelegd. Het waren individuen. Zij hadden zich nog niet als feministen geadverteerd."
Sinds Fiep Westendorp zijn er veel meer vrouwelijke illustratoren bijgekomen, "in plaats van alleen Fiep die ongeveer de enige was", aldus D'Ancona.
Gerelateerd
