Hoe Aliona van der Horst een bijna vergeten tragedie opgroef

Turn Your Body to the Sun

Turn Your Body to the Sun is een documentaire over een Tataarse Sovjetsoldaat die in de Tweede Wereldoorlog gevangen werd genomen door de Nazi’s. Daarin volgt Van der Horst zijn dochter Sana, die met dagboeken en archiefmateriaal het leven van haar zwijgzame vader probeert te doorgronden.

Naar schatting kwamen er meer dan 3.300.000 Sovjet krijgsgevangenen om het leven in gevangenschap van de Nazi’s, ofwel door uithongering, ofwel door ziekte of zelfs door medische experimenten. Een historisch verhaal dat volgens Van der Horst te veel in de vergetelheid is geraakt: "Na de holocaust was dit de allergrootste massamoord van de Tweede Wereldoorlog. Dat wist ik niet, en volgens mij, velen met mij."

Haar documentaire noemt ze daarom ook een poging tot "het opgraven van een hele grote tragedie dat in het grote narratief van de Tweede Wereldoorlog een beetje opzij geschoven is".

Spelen met beelden

Voor de documentaire dook Van der Horst in de schaarse archiefbeelden van het krijgsgevangenschap. Die beelden spelen een centrale rol in de film. "Voor filmmakers is een beperking altijd heel goed", vertelt Van der Horst later in het gesprek –en die filosofie lijkt haar ook in dit maakproces goed te hebben geholpen.

De film neemt de tijd om de beelden te tonen. Door het materiaal te vertragen, en door op verschillende plekken in te zoomen, hoopt Van der Horst dat de kijker gaat letten op de kleine, in eerste instantie niet opvallende, details. Iets dat ze zelf ook deed toen ze voor het eerst door het archief spitte. "Al die krijgsgevangen worden zo weer individuen", legt ze uit.