Nieuwe tentoonstelling Rembrandthuis: HIER. Zwart in Rembrandts tijd

In Rembrandts buurt woonden veel zwarte mensen, blijkt uit onderzoek van Mark Ponte. Daardoor komen deze mensen ook veelvuldig voor op de schilderijen van Rembrandt en zijn tijdgenoten. En daarin ontbreken stereotypen.

“Pas vanaf 1660 zien we veelvuldig stereotypen waarin de zwarte man of vrouw als slaaf wordt gezien. Daarvoor waren zwarte mensen nog echt individuen in verschillende rollen.” Dat vertelt hoofd tentoonstelling van het Rembrandthuis Hester Huitema in NOS Met het Oog op Morgen.

Trouwaktes

Voor 1660 woonden en werkten veel zwarte mensen in de stad. Dat ontdekte Mark Ponte door middel van onder andere trouwaktes. “Daarin werd ook vastgelegd waar iemand vandaan kwam. Zo staat er bij sommige trouwerijen dat de bruidegom bijvoorbeeld uit Angola kwam.” Ook werd geregistreerd waar het bruidspaar ging wonen. Dat was opvallend vaak bij kunstenaars als Rembrandt in de buurt.

Toch valt niet met zekerheid te zeggen wie de personen op de schilderijen precies zijn. Er werd niet vastgelegd wie er precies werden afgebeeld. Maar dat het individuele personen zijn met hun eigen verhaal ligt wel vast. “Je ziet dat kunstenaars echt hun best deden om alle unieke kenmerken zo realistisch mogelijk vast te leggen”, zegt Huitema.

Diversiteit

Gastconservator Stephanie Archangel stelde de tentoonstelling samen. Zij vond het belangrijk om in een oud museum te laten zien hoe zwarte mensen weergegeven werden.

De kunst uit Rembrandts tijd laat stereotypen los, en is daardoor uniek. Huitema benadrukt dat de tentoonstelling er ook voor gezorgd heeft dat het museum meer nadenkt over diversiteit. “Wij denken er nu meer over na wie we met de kunst allemaal aanspreken, en hoe we dat beter kunnen doen.”