Samenleven in een wereld met complotdenkers, hoe doen we dat?

De onvrede over het coronabeleid groeit. Bovendien is er steeds meer onenigheid tussen mensen die achter het beleid staan en mensen die schoon genoeg hebben van de opgelegde maatregelen. Vooral de coronasceptici zijn volgens Roovers op dit moment heel druk bezig met roeptoeteren over wat ze van de maatregelen vinden. Totaal niet constructief, zegt Roovers. "Het zou juist moeten gaan over hoe we corona kunnen verslaan."

Onafhankelijke geest

Het resultaat van al dat geroep en geschreeuw: samenzweringstheorieën, alternatieve feiten en mythes gaan rond. Wie een tijdje op Twitter rondneust, zou bijna denken dat het coronavirus een groot verzinsel is. Waarom is complotdenken in deze tijden zo aantrekkelijk? Roovers: "Je komt over als een onafhankelijke geest. Iemand die kritisch is, iemand die niet meeloopt, iemand die Rutte en de RIVM niet napraat. Maar als je écht kritisch bent, dan moet je ook kritisch naar je eigen veronderstellingen kijken."

Marjolein van Tooren, docent Moderne Letterkunde bij de Vrije Universiteit, heeft ook een verklaring voor waarom er zoveel complottheorieën over corona rondgaan. "Mensen hebben behoefte aan een ander verhaal", zegt ze. "Als ons iets overkomt, dan willen we daar een oorzaak voor vinden: een chronologische opeenvolging van gebeurtenissen met een duidelijk eind. Maar die is er nu niet. Daarom gaan mensen een eigen tegenverhaal maken, zodat ze een vijand hebben om tegen te vechten."

Dit leidt tot chaos en polarisatie. Hoe kunnen we weer de verbinding met elkaar opzoeken? Het helpt niet om mensen weg te zetten als gekkies, zegt Roovers. Ook helpt het niet om meer informatie te verschaffen. Wat wel helpt: "Je moet juist inspelen op het gevoel dat ten grondslag ligt aan die sceptische houding en mensen een perspectief bieden."

Roovers verwijst naar een Amerikaans onderzoek over hoe je klimaatsceptici bereikt. Gebaseerd op de resultaten hebben de onderzoekers een campagne bedacht waarin Amerikanen tegen elkaar zeggen van: 'Wat hebben we toch een prachtig land, wat zou het jammer zijn als alles naar de verdommenis gaat.' Roovers: "Dat spreekt veel meer aan. Op deze manier speel je niet in op angst, maar geef je mensen een droom."

Goed Ingelichte Kring

Elke laatste zaterdag van de maand luister je tussen 15.00 en 16.00 uur naar Goed Ingelichte Kring op NPO Radio 1. In dit programma, gepresenteerd door Chazia Mourali, geven de slimste vrouwen van Nederland messcherp commentaar op de actualiteit.