Jasper van Kuijk: 'In het theater is meer waarheid te vinden dan in de wetenschap'

Als innovatie expert werkt Van Kuijk aan de TU in Delft. Als cabaretier toert hij door het land met zijn voorstelling 'Tot hier en niet verder'. In de Volkskrant schrijft hij een column waarin hij denkfouten in hedendaags ontwerpen fileert onder de titel: Hoe moeilijk kan het zijn?.

Zomervoeten

Als kind ging Van Kuijk - Zweedse moeder en Nederlandse vader - alle vakanties naar Zweden. Toen het idee ontstond om een jaar op het platteland te gaan wonen drong zijn vrouw aan om dat in Zweden te gaan doen. Om de charme van de jaarlijkse zomervakantie op te rekken tot een jaar Ik Vertrek-light. Sinds zijn jeugd kent hij het fenomeen zomervoeten. Van Kuijk: "Dat je zoveel op blote voeten loopt en genoeg eelt op je voeten krijgt dat je geen sandalen aan hoeft. Om de huizen op het platteland ligt meestal grint en dan kon je zonder pijn aan je voeten overheen lopen. Mijn moeder liep ook in de stad op blote voeten."

Zijn boek Bonusland leest als een grote promotie voor zijn moederland maar toch met de blik van een buitenstaander. Naast zijn persoonlijk verhaal gaat het vooral over de verschillen van Zweden met Nederland als het gaat om schoolsystemen, het dorpsleven, politiek en het coronabeleid.

'Zweden is het Apple onder de landen'

Van Kuijk: "Zweden is het Apple onder de landen. Duur en heel goed geregeld, zolang je het maar doet op de manier zoals het voor je is bedacht. Een goede metafoor kan meteen iets duidelijk maken. In Zweden zijn de dingen goed geregeld maar wel op een bepaalde manier. Een lang ouderschapsverlof van 480 dagen waar je in ieder beiden drie maanden moet opnemen. Maar opvang van kinderen onder de 1 jaar bestaat helemaal niet. En ze verwachten ook dat beide ouders daarna fulltime werken. Dus goed geregeld, maar ook vrij dwingend."

Omgekeerde Ikea

Als halve Zweed volgt hij het Zweedse team tijdens het EK op de voet, maar met een kritische blik. Een toernooi met landenteams blijft het leukst, vooral omdat je geen spelers kunt kopen, volgens de cabaretier. "Dit Zweedse team speelt het verschrikkelijk. Het is eigenlijk een omgekeerde Ikea; ze demonteren het voetbal. Ze halen alles uit elkaar, onderdeel voor onderdeel. Wel heel tactisch en ze zetten alles dicht. Als je niet voor Zweden bent is het niks aan om naar te kijken."

Saaie Ik Vertrek

In zijn columns en voorstellingen is Van Kuijk een man van onconventionele oplossingen. Zo oppert hij het idee om de redactie van het tv-programma Ik Vertrek aan het OMT toe te voegen. Zij zijn de specialisten in mislukkingen. Van Kuijk: "Dat idee kwam voort uit het idee dat onze tijdelijke landverhuizing een heel saaie aflevering van Ik Vertrek zou opleveren, want bij ons lukte alles. We hadden heel snel een school voor onze zoons gevonden en via de school kwamen we aan een huis. Zonder veel bureaucratische rompslomp.

Bij het programma weten ze precies welke ingrediënten er nodig zijn om een project te laten mislukken en zij dus een goed programma kunnen maken. Als je een heel goed gevoel hebt voor wat niet gaat werken, kan dat een heel goede toevoeging zijn voor een OMT in de corona crisis. Als Hugo de Jonge dan met een plan komt en zij hun camera pakken, dan weet De Jong; oké ik werk er nog even aan."

'In het theater kan ik mijn waarheid creëren'

Van Kuijk: In het theater is meer waarheid te vinden dan in de wetenschap. Individuele wetenschappers maken maar heel weinig progressie. De waarheid bestaat sowieso niet in de wetenschap. In het theater kan ik mijn waarheid creëren. Dat wat daar op dat moment gebeurt is waar."