Screening op komst voor mensen die werken met gevoelige technologie, zoals microchips, AI en militaire technologie

Nederland heeft steeds vaker te maken met landen die kwaadwillig uit zijn op kennis of technologie. Daarom wil het kabinet dat er een screening komt. Het weglekken van kennis en technologie is een gevaar voor de nationale veiligheid, schrijft minister Bruins. De minister licht in Nieuws en Co toe: "Nederland is een kennisland. We weten dat andere landen heel gericht azen op onze kennis. Dat kan ook kennis zijn voor militaire doeleinden of als strategisch machtsmiddel."

Uitgebreide screening

De screening is voor zo'n 8.000 mensen per jaar. Het gaat hierbij om wetenschappers en masterstudenten die te maken hebben met gevoelige technologie, zoals artificiële intelligentie, militair toepasbare technologie en nanotechnologie. Universiteiten, hogescholen en andere kennisinstellingen moeten zelf nagaan welke studies en onderzoeken hiermee werken.

Bij de screening wordt gecontroleerd of iemand op een sanctielijst staat en of diegene een strafbaar feit heeft begaan. Ook wordt er bijvoorbeeld gekeken naar de publicatielijst, het studie- en arbeidsverleden, justitiële gegevens, en de wijze van financiering van de onderzoeks- of studieplek. Minister Bruins wil dat Justis, de organisatie die de Verklaring Omtrent Gedrag uitgeeft, de screening gaat uitvoeren. Bruins: "De ambitie is dat de wet medio 2027 in werking treedt en dat vanaf dan de screenings worden uitgevoerd."

Vrees vertrek wetenschappers

Er wordt door sommige mensen in het onderwijs gevreesd dat topwetenschappers naar andere landen vertrekken, als een screening te lang duurt. Bruins: "Een screening moet snel kunnen gaan. Ik zet erop in dat het met vier weken gedaan moet kunnen zijn, dan staan we niet op achterstand ten opzichte van de andere landen om ons heen. Andere landen denken ook na over dit onderwerp." Volgens Bruins blijft bewustzijn over het werken met gevoelige technologie het belangrijkste.