Waarom gebruiken we 'her' als we iets opnieuw (en misschien wel beter) moeten doen?
- Nieuws
- Waarom gebruiken we 'her' als we iets opnieuw (en misschien wel beter) moeten doen?
Herschrijven, herroepen, herstarten: waarom komt er bij herhalende bewegingen een 'her' voor het woord te staan? "Het betekent dat je het op een andere manier doet, de eerste versie was vaak niet goed genoeg", zegt Rutger Kiezebrink, van de Taaladviesdienst van Onze Taal, bij De Taalstaat.
TS Rutger Kiezebrink
Als je iets herschrijft, maak je volgens Kiezebrink meestal ook echt een andere versie. Je gaat het niet letterlijk opnieuw schrijven. Dus als er ergens 'her' voor staat, heeft het vaak als bijklank dat het een beetje anders moet.
Uit het Frans
'Her' lijkt heel erg Nederlands, maar het komt hoogstwaarschijnlijk uit de Franse taal, legt de taaladviseur uit. "De meest logische verklaring is dat het komt van het Franse voorvoegsel 're'. Dat zie je bijvoorbeeld bij 'reconnaitre', wat letterlijk herkennen betekent en het woordje 'reactive', oftewel opnieuw activeren." Dat Franse 're' is volgens Kiezebrink via een Noord-Frans dialect in het Nederlands terechtgekomen.
Herhalen
En dan heb je nog het woord herhalen. Als je daar de 'her' weghaalt, wat betekent het woord 'halen' dan nog? Daar zit volgens Kiezebrink iets nostalgisch achter. Halen betekent volgens de taalexpert letterlijk iets naar je toe brengen, boodschappen bijvoorbeeld. Het is ergens anders en je haalt het naar je toe.
Dan zou herhalen letterlijk betekenen dat je iets opnieuw bij je wil brengen. Kiezebrink vertelt dat dit ook mooi is geïllustreerd in oude woordenboeken. "Daar staat dan dat iemand graag de tijd zou willen herhalen. De tijd van vroeger. Je jeugd bijvoorbeeld, dat je die opnieuw bij je zou willen brengen."
Variaties
Hier zijn volgens de taaladviseur vervolgens allemaal variaties op gekomen, bijvoorbeeld een woord opnieuw willen uitspreken, willen terughalen en dus herhalen. "Die variaties hebben geleid tot de huidige betekenis: dat je iets opnieuw doet."
KRO-NCRV
Bij KRO-NCRV geloven we dat de samenleving rechtvaardiger, eerlijker, groener en liever kan.
Maak morgen mee, KRO-NCRV.