Hoe Wim Sonneveld zijn publiek haatte

Wim Sonneveld. Op 28 juni 2017 zou hij honderd jaar zijn geworden. Cabaretier Richard Groenendijk dook voor 100 jaar Sonneveld in het werk van deze bijzondere theaterpersoonlijkheid. Hij maakte een ontdekkingsreis door diens leven en beluisterde conferences en liedjes terug. Monique Brandt sprak met hem over zijn fascinatie voor Sonneveld. Een deel van haar interview met Groenendijk kun je hier lezen.

Wist je al veel over zijn leven?

“Ik kende vooral zijn werk. Dat hij van de zenuwen voor voorstellingen kotsend in de coulissen stond, wist ik niet. Details uit zijn leven als homo, zijn neerslachtigheid en zijn woedeaanvallen waren ook nieuw. Of dat hij, als één element in een nieuw programma niet werkte, het hele programma omgooide. Zijn werkwijze wil ik graag belichten. Mensen hebben vaak geen idee wat dit vak inhoudt. Hoe vaak ik na een voorstelling niet de vraag krijg: ‘Doe jij dít nou iedere avond?’”

Waarom fascineert hij je?

“Enerzijds was hij die knappe showman met glitterjasje en big smile, anderzijds een dolende ziel, bij vlagen diepongelukkig. Ik hou zó van de tragiek in zijn werk. We portretteren hem niet als een godheid; juist zijn lastige kant is interessant. Ik voel verwantschap met hem. Het moeilijke karakter, de twijfels, het soms niet te genieten zijn, daarin herken ik mezelf. Wim was voor zijn omgeving niet makkelijk, dat ben ik ook vaak niet.”

Waarom verzweeg hij zijn homoseksualiteit?

“Het lag maatschappelijk lastig. Maar ik denk dat het niet zozeer schaamte was, meer een weloverwogen carrièrekeuze. Als lieveling van de vrouwen was hij bang dat zijn zalen zouden leeglopen. Bizar eigenlijk, je hoefde geen helderziende te zijn om te snappen hoe het zat. Toch had heel Nederland het niet in de gaten.”

Het publiek adoreerde hem, maar dat gevoel was niet wederzijds

“Wim citeerde te pas en te onpas een valse opmerking van zangeres Conny Stuart: ‘Negentig procent van je publiek wil je thuis je wc nog niet laten schoonmaken.’ En voor een voorstelling was het: ‘Gadverdamme, weer een zaal vol.’ Tot het doek openging, dan was hij de geliefde entertainer. Hij haatte zijn publiek. Ik begon als artiest met dertien toeschouwers, inclusief mijn moeder met vriendinnen, en verdiende tien jaar lang minder dan mijn pianist. Nu ben ik nog steeds dolblij met elke bezoeker. Al ken ik de irritatie als mensen je toe willen eigenen. Zit ik gezellig met mijn moeder te lunchen, komt er iemand tussendoor die haar nog net niet de plantenbak in duwt. Dan piept de Wim Sonneveld in mij ook weleens naar boven."

Wie is Wim Sonneveld?

Wim Sonneveld was een Nederlands cabaretier, zanger en acteur. Hij werd op 28 juni 1917 geboren in Utrecht als kruidenierszoon. Sonneveld wordt gezien als een van de Grote Drie van het Nederlandse cabaret van na de Tweede Wereldoorlog, samen met Toon Hermans en Wim Kan. Een van zijn bekendste liedjes is Het dorp, waarin hij zingt over het emotionele weerzien van 'zijn dorp'; het door de vooruitgang gehavende Deurne. Op 20 februari 1974 werd Sonneveld getroffen door een hartaanval. Na een paar weken rust gaf hij aan dat het weer beter met hem ging en zelfs aan een nieuwe show wilde beginnen. Het was hem niet gegund; op 8 maart 1874 overleed hij toen hij voor een tweede keer een hartaanval kreeg. Sonneveld werd 56 jaar.

Meer zien en horen

De vierdelige tv-serie 100 jaar Sonneveld is vanaf woensdag 28 juni 2017 te zien bij AVROTROS op NPO 2.

Op zaterdag 24 juni is Kick van der Veer te gast bij de Nieuwsshow om te praten over deze nieuwe docureeks.

Het volledige interview van Monique Brandt met Richard Groenendijk is te lezen in kunst- en cultuurmagazine MUZE.