P.C Hooft-prijswinnaar Arnon Grunberg: 'Schrijven is een vorm van acteren'

Onstuimige Rubinstein

Frits vraagt Grunberg te kiezen tussen drie kussens met daarop de gezichten van schrijversgrootheden Rutger Kopland, Renate Rubinstein en Marten Toonder. Stel hij is moe, op welk kussen zou hij zijn hoofd te rusten leggen?

Grunberg aarzelt tussen Kopland en Rubinstein, maar kiest voor de laatste. "Rubinstein is fascinerender en intrigerender. Kopland heeft een beheerstheid en kalmte die ik ook bewonder, maar Rubinstein is onstuimiger en met alle intelligentie ook onredelijk."

Drift en kalmte

Zijn ouders vertelden dat hij als kind erg driftig was en in zijn driftbui de haren uit zijn hoofd kon trekken. Ook nu verliest de schrijver zijn beheersing nog wel eens naar eigen zeggen, maar naarmate hij ouder wordt heeft "kalmte geleerd".

Hoewel hij beheerstheid bewondert, denkt Grunberg niet dat ieder mens altijd kalm kan zijn. "Achter de kalme mens gaat dikwijls een vulkaan schuil. Niemand is altijd kalm of kan altijd kalm zijn, hoezeer je daar ook naar streeft."

Ongedateerde taal

Hij bewondert zowel Rubinstein als Kopland omdat ze in een tijdloze vorm van Nederlands schrijven. "Dat is het mooiste aan welke taal dan ook, als het niet gedateerd lijkt en dat het vandaag geschreven had kunnen worden", aldus Grunberg.

Als schrijver streeft hij daar zelf ook naar. "Je schrijft niet per definitie voor de eeuwigheid, maar je wilt wel iets verder schrijver dan je boek. Je hoopt dat het over tien, twintig jaar nog gelezen wordt."

Nederlands en Engels

Grunberg woont het grootste deel van zijn leven in New York. Toch denkt hij niet dat de Amerikaanse taal zijn zinnen is binnengeslopen. "Ik denk dat het op een bepaalde manier juist een verrijking is om niet de hele tijd de taal te horen waarin je schrijft."

Ook is hij altijd Nederlands blijven spreken met zijn moeder en vrienden. "Het is heel prettig om af en toe een andere taal te horen dan je eigen taal. Dat maakt dat je ook weer fris naar je eigen taal kunt kijken."

Gemaskerd op zoek naar de schoonheid en waarheid

De overdenkingen van zijn personages zijn nauwgezet, maar toch vloeien de woorden niet altijd meteen uit zijn pen. "De toon vinden van een personage is een van de belangrijke dingen bij het schrijven van een roman. Daar moet je over denken en dat gebeurt niet per se achter een bureau. Dat is iets waarmee je rondloopt."

Grunberg wordt naar eigen zeggen een beetje zijn personage. "Schrijven is een vorm van acteren. Je acteert terwijl je schrijft zonder fysiek publiek. Er zit wel iets van toneelspelen in dat schrijven."

Hoewel de werelden die hij creëert vaak "onvolmaakt" zijn hoopt Grunberg door middel van de taal en de humor dat de lezer zich kan "verzoenen met het onverzoenlijke". Daarmee gaat hij volgens Frits gemaskerd op zoek naar de schoonheid. Grunberg herkent dat, maar wil daar op aanvullen dat hij ook op zoek is naar de waarheid. "De schoonheid en waarheid kunnen niet gescheiden worden."