'Naast individualisme is er heel veel conformisme'

Cancel culture

Vaak schrijft Nelleke Noordervliet boeken met een historische invalshoek, maar nu voelde ze de urgentie groeien om weer iets te schrijven over de huidige tijd. Ze vertelt: "De ergernis groeide aan de manier waarop mensen vandaag de dag worden afgemaakt. Ze moeten hun banen opzeggen en ze worden buitengesloten wanneer ze één woord of daad verkeerd hebben gedaan." De zogenaamde 'canceling' kan van alle kanten komen, vertelt ze. "Er is altijd wel een groep die jouw woorden verkeerd interpreteert. Je mening geven kan bijna niet meer, je zit in de gevangenis."

"En wil je dit voorkomen, dan moet je gewoon geen publiek figuur zijn, dan moet je je stil houden. Maar dat kan toch ook niet de bedoeling zijn? We zijn volgens mij op weg naar zo’n samenleving. Het weloverwogen en noodzakelijk midden is afkalven." De cancel culture die steeds verder aan het groeien is, begrijpt Noordervliet absoluut niet. "Waarom zou je iemand de mond snoeren? Waarom zou je op voorhand al niet naar iemand willen luisteren, niet met iemand in gesprek willen gaan? Twijfel je dan zo erg aan je eigen argumenten?"

Felle opinies

Noordervliet ziet het genuanceerde midden steeds meer verdwijnen, zowel politiek als in normale dialoog. "Samenhangend geformuleerde ideeën over hoe de wereld in elkaar zit, die zijn er bijna niet meer. Voor mensen is het heerlijk om een felle opinie te hebben, zo’n mening wordt gezien als goed, alsof je dan pas echt iemand bent. En om zo’n felle mening te hebben hoef je je niet eens ergens echt in te hebben verdiept.

"Mensen schreeuwen omdat ze zich slachtoffer voelen, ze nemen zelf geen verantwoordelijkheid. Rancuneus klagen is een lekker gevoel en dat willen mensen behouden. En daarbij komt ook nog dat mensen bang zijn; bang om buiten de boot te vallen en hun vrienden te verliezen. Eenzaamheid schijnt het allerergste te zijn", aldus de schrijfster.

De grote boosdoener is volgens Noordervliet desinteresse. "Mensen zijn erg geïnteresseerd in zichzelf en in hun eigen verhaal." Dat veroorzaakt muurtjes tussen mensen. "Er zijn natuurlijk wel uitzonderlijke gevallen, wanneer je van iemand houdt bijvoorbeeld, maar vaak zit communicatie vol met ruis.

Een leuk zooitje

De maatschappelijke en individuele problemen ziet Noordervliet niet alleen als iets vervelends. "Het is een leuk zooitje, leuk en uitdagend. Het leven is een strijd en dat is ook juist leuk, dat geeft spanning en vreugde. Strijd is niet altijd verliezen."

Bovendien kunnen boeken en verhalen ons helpen om onderwerpen in een nieuw perspectief te zien. "Verhalen die zich afspelen in een andere tijd vind ik interessant. Je ziet daarin hoe het vroeger anders was, en toch ook precies hetzelfde. Je kunt via verhalen afstand doen van alles wat je weet en jezelf terugvinden in het verhaal van andere mensen."

Alles van Nooit Meer Slapen terugluisteren?

Terugluisteren kan via jouw favoriete podcast. Nooit Meer Slapen is hét cultuurprogramma van de VPRO. Elke maandag- tot en met vrijdagnacht tussen 00.00 en 01.00 uur hoor je een diepgravend gesprek over cultuur, literatuur, film, muziek, theater of kunst.