Waarom journalisten fijnstof uitdrukken in een aantal sigaretten

AT5 sprak van 'ruim 180 sigaretten', op basis van onderzoek van onderzoeksbureau Transport & Environment. Ook andere media namen de onderzoeksresultaten over.

De fijnstof meten in een aantal sigaretten maakt wetenschappelijke cijfers voor normale mensen inzichtelijk, denkt Van Gessel. "Zeggen dat de BTW wordt verhoogd van 6 naar 9 procent zegt niet zoveel, maar als je zegt dat je nu elke week een half brood minder kunt kopen, dan gaat het leven", geeft hij als voorbeeld.

Glas wijn

Dit soort vergelijkingen worden vaak gemaakt als het om wetenschappelijk onderzoek gaat. Marc Chavannes van De Correspondent ergert zich er vaak aan: "Er is vaak verwarring tussen oorzaak en gelijktijdigheid", zegt hij: "Er zijn veel onderzoeken die aantonen dat mensen die vaak een glas wijn drinken langer leven, maar dat kan ook door wat anders komen." Hij vindt dat journalisten zich niet moeten lenen om dit soort slechte logica door te sluizen.

De journalist en oud-hoogleraar denkt dat het deels verklaard wordt door het opkomen van online journalistiek, waar de snelheid belangrijk is. "Een goede wetenschapsredactie bij een krant of omroep ziet dat een persbericht kort door de bocht is en gaat het oorspronkelijke artikel lezen", zegt hij. Hier staan soms hele andere nuances in.

Van Gessel denkt ook dat de hoge snelheid waarmee nieuws tegenwoordig moet worden gemaakt problemen oplevert. "Het gaat een stuk sneller dan vroeger", verzucht hij. Toch zijn vage onderzoeksresultaten van alle tijden, vindt hij. "In de jaren zeventig kregen we ook allerlei resultaten toegestuurd en je moet dan maar hopen dat ze betrouwbaar zijn."

Sigaretten

Of het jaarlijkse aantal van 183 sigaretten in Amsterdam klopt is nog maar de vraag; Milieudefensie sprak vorig jaar nog van een veelvoud aan sigaretten, namelijk 2336.