Afgestraft door de kiezer: hoe moeten de Britse Conservatieven nu verder?

De verkiezingen die voormalig premier Rishi Sunak zelf vervroegd heeft uitgeschreven, zijn rampzalig uitgepakt voor zijn Conservatieven. Zij verloren maar liefst 250 zetels en blijven daarmee achter met een historisch lage 121 zetels in het Lagerhuis. Meteen na zijn nederlaag kondigde Sunak aan ook af te treden als leider van de Conservatieven. Het speet hem erg dat hij het volk niet beter had kunnen dienen, was zijn boodschap. "Ik voelde een licht medelijden voor Sunak", zegt kenner Hieke Jippes. "Na de party gate van Boris Johnson en het economische wanbeleid van Liz Truss heeft hij wel enige stabiliteit weten te brengen. Maar niet op tijd om een verschil te maken bij deze verkiezingen."

Brexit-boegbeeld Nigel Farage heeft het opvallend goed gedaan met zijn radicaal-rechtse Reform UK. Hoewel hij maar 4 zetels binnenhaalde, was de steun voor zijn partij met 14 procent van de stemmen groot. Reform was een belangrijke factor voor het verlies van de Conservatieven, zegt Jippes. "Reform heeft hen tweederde van de verloren zetels gekost, door de kiezers in elk kiesdistrict te splijten." Dat dwingt De Conservatieven nu ook na te denken over de koers van de partij, volgens Jippes. "Nu begint er een enorme strijd om de vraag waar het hart van de Conservatieve partij moet liggen: is dat meer de rechtse kant van Reform op, of toch richting het oude gematigde liberalisme van de traditionele Tory-zetels in het Zuiden." Het is de vraag of het een goed idee is te veel een van die kanten op te hellen, zegt Jippes. "Partijen in de Britse politiek winnen eigenlijk altijd vanuit het politieke midden."