We doen te weinig moeite om China te begrijpen, zegt China-expert

In het Westen begrijpen we China niet goed. Dat is de zorg van Rogier Creemers, universitair docent Moderne Chinese Studies aan de Universiteit Leiden. "Ik krijg vaak de vraag of we iets kunnen veranderen aan het beleid van de Chinese overheid", zegt hij. "Mijn antwoord is altijd dat we helemaal niet geïnvesteerd hebben in de capaciteit die nodig is om de besluitvorming in Beijing te begrijpen, en al helemaal niet om die te beïnvloeden."

Valkuilen

"Aan de ene kant is het verkeerd om te denken dat China helemaal anders is dan wij", zegt Creemers. "Dat je het land pas kunt begrijpen als je een sinoloog als ik voor je hebt zitten. Maar je moet er ook voor waken om te denken dat je onze economische en politieke modellen daar kan neerzetten. En dat dat gaat werken zoals wij dat willen."

Politici denken vaak wel zo, ziet Creemers. "Het Amerikaanse en Europese idee van wereldmacht is: wij gaan de wereld aanpassen naar ons eigen beeld. Dat gebeurde eerst met missionarissen in de 19e eeuw met het idee van beschaving. Nu noemen we dat bijvoorbeeld mensenrechten of de vrije markt. Als Amerikaanse politici denken dat China dat ook wil, is dat een projectie van hun eigen wereldbeeld."

China denkt anders

Die drang heeft China niet, zegt Creemers. China ziet het buitenland vooral als een middel om binnenlandse doelen te bereiken. Al kan dat natuurlijk nog veranderen: "Hiervoor opereerde China in een internationale omgeving die hen vriendelijk gezind was. Nu Chinese buitenlandse belangen steeds meer omstreden worden, is de vraag: wat gaan ze doen?"