Komt er een 'George Floyd Justice in Policing Act'?

Jaïr Schalkwijk van burgerorganisatie Controle Alt Delete volgt de laatste ontwikkelingen op de voet: "Die wet is wel interessant. Het is een hele lange lijst met dingen die veranderd gaan worden bij de Amerikaanse politie. De meest opvallende zaken die erop staan, gaan toch wel over bijvoorbeeld een hogere drempel voor het gebruik van geweld. Agenten mogen minder snel geweld toepassen en daarnaast krijgt ook het Amerikaanse Openbaar Ministerie de bevoegdheid om cultuuronderzoek te doen binnen de politieteams, dus naar praktijken op de werkvloer. Dat is interessant want uit dat wetsvoorstel (het is in het Congres aangenomen, maar moet nog goedgekeurd worden door de Senaat) daar spreekt uit dat het doel is dat de politie meer rekenschap aflegt over politiegeweld en dat burgers en openbare aanklagers de politie makkelijker verantwoordelijk kunnen houden voor politiegeweld dat over de schreef gaat", legt hij uit in Nieuws en Co.

Niet nieuw

Toch is dit soort initiatief volgens Schalkwijk niet nieuw: "Dit is niet iets van nu. De Black Lives Matter-beweging heeft al in 2015 een tienpuntenplan gelanceerd. In dat plan zijn ook transparantie en accountability – de politie verantwoordelijk kunnen houden voor wat ze doen – belangrijke punten. Die wet is nog steeds niet beleid. Op papier ziet het er goed uit en als dit doorgevoerd wordt, is dat een belangrijke stap vooruit en is de volgende vraag hoe het in de praktijk gaat uitpakken. Maar dat dit als wetsvoorstel op papier voorligt, dat is absoluut heel positief."

"Voelde de pijn die bijna iedere zwarte voelde"

De dood van Floyd deed ook in Nederland heel wat stof opwaaien. Zo initieerde Anneke Dalger na de dood van Floyd ook Black Lives Matter-demonstraties in Almere. Maar waarom doet een gebeurtenis aan de andere kant van de wereld zoveel met haar?

"Toen het gebeurde met George Floyd voelde ik eigenlijk de pijn die bijna iedere zwarte in de hele wereld voelde. Mensen moeten weten dat zwarte mensen al eeuwenlang worden gekoeioneerd en op een gegeven moment is het genoeg. Ik had het gevoel toen ik de beelden zag – ik kon er op een gegeven moment zelfs niet eens meer naar kijken – ‘hou op, dit moet afgelopen zijn’. Enough is enough. Wat hebben ze met zwarte mensen? Wat hebben wij überhaupt verkeerd gedaan dat we op die manier behandeld worden?"

"Ik ben absoluut geen slachtoffer"

In Nederland ging de discussie ook vooral over het institutioneel racisme. We zijn inmiddels een jaar verder, zijn er dingen beter geworden?

"Ik hoor van heel veel mensen dat er dingen veranderd zijn in de positieve zin en dat kan ik alleen maar toejuichen. Mensen van kleur worden nu vaker op plekken gevraagd waar ze normaal veel meer moeite voor zouden moeten doen en dat vind ik alleen maar positief. Het was misschien ook een wake-up call voor Nederland ook. Het gebeurt wel in Amerika, maar hier hebben wij ook dezelfde issues waar we mee moeten dealen. Ik noem het die blinde vlek waar mensen zich totaal niet van bewust zijn. Maar het is er wel en degenen die het ervaren, voelen het wel", zegt Dalger.

Toch moeten we, ondanks de positieve geluiden, volgens haar nu ook doorzetten: "We moeten het niet laten gaan, want we zijn er nog lang niet. Er zijn allerlei dingen gaande waarbij je als zwarte voelt dat je op een andere manier behandeld wordt, en niet op een positieve manier. Dat geïnstitutionaliseerd racisme, dat voel je aan alles. En als je dat ter sprake wilde brengen, dan werd je heel snel in de hoek van slachtoffer geduwd. Je kon het er onder mekaar wel over hebben, maar als je het er met witte mensen bijvoorbeeld over zou hebben, dan zei je niks meer omdat je niet als slachtoffer bestempeld wilde worden. Ik ben absoluut geen slachtoffer, no way. Maar ik mag toch wel aangeven wat ik voel of als mij iets overkomt, mag ik toch zeggen wat ik meemaak."

In Nederland staat politieperspectief centraal

Ook volgens Jaïr Schalkwijk van burgerorganisatie Controle Alt Delete kunnen we in Nederland nog heel wat zaken verbeteren. Hij merkt zelfs een negatieve verandering op in ons land:

"We wijzen er de afgelopen jaren herhaaldelijk op dat er ook ontwikkelingen in Nederland gaande zijn. Waar we in Amerika zien dat politieagenten juist een hogere drempel krijgen om geweld te gebruiken, zien we dat in Nederland die drempel juist wordt verlaagd. Politiemensen krijgen hier juist meer bevoegdheden om geweld te gebruiken. Er wordt bijvoorbeeld een stroomstootwapen geïntroduceerd en ze krijgen meer bevoegdheden om ook te schieten. Dat staat allemaal in de nieuwe ambtsinstructie die twee maanden geleden van kracht gegaan is en dat is behoorlijk geruisloos gegaan. Daarnaast was er gisteren een debat in de Eerste Kamer over een nieuwe wet die juist een betere rechtspositie geeft aan agenten en ook daarover is weinig publiek debat geweest. Het is fascinerend om te zien dat in Amerika juist dat burgerperspectief centraal wordt gesteld, de gemeenschap moet een sterkere grip krijgen op politiegeweld, een betere controlerende rol. Terwijl we in Nederland zien dat juist het politieperspectief centraal staat."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.