Kan Orbáns 'illiberale democratie' leidend worden in de EU? 'Dat is zijn politieke droom'

De wereldorde rammelt en in Europa lijkt er veel te gaan veranderen. Orbán, de minister-president van Hongarije, ligt nogal dwars in de EU, maar heeft wel "sterke persoonlijke banden" met Trump. De twee hebben elkaar meermaals ontmoet. "Ze hebben Orban ook als model voor Trump aangeboden. Wat ze hier doen, moeten ze ook in de VS doen", aldus Lajosi.

Trumps regering heeft zelfs de corruptiesancties opgeheven jegens de minister van Financiën van Hongarije. Lajosi meldt dat "een telefoontje van Orbán" al genoeg was voor Trump om tot deze keuze te komen. "Dat laat zien hoe sterk de band is tussen de twee."

Economie

Maar waar komt die vriendschap vandaan? "Orbán wil veel van Amerika, omdat het slecht gaat met de Hongaarse economie", vertelt Lajosi. "Hij krijgt geen gelden van de EU, heeft wel wat Chinese leningen gehad, maar verder is er geen geld. Hij hoopt dat er grote Amerikaanse investeringen naar Hongarije komen en niet alleen Chinese."

Daar ligt gelijk ook weer een probleem. Trump ligt in de clinch met China, terwijl Orbán juist de economische deur naar het Oosten heeft opengezet. "Dat kan tot conflicten gaan leiden", denkt Lajosi.

Europese unie

Binnen de EU richt Orbán zich vooral op de patriottische fractie van het Europese parlement. Maar die fractie is verdeeld, bijvoorbeeld over Poetin. "Orbán heeft zeker invloed", benadrukt Lajosi. "Zijn agenda is conservatisme en rechts." Daarbij pleit hij voor "illiberale democratie", wat vooral inhoudt dat de huidige status quo behouden wordt. Die politieke filosofie wordt ook in de VS overgenomen, bijvoorbeeld door vicepresident JD Vance, die Orbán als "groot voorbeeld" ziet.

Tegelijkertijd is Orbán geen EU-scepticus. Maar de Hongaarse minister-president wil het wel hervormen. "Hij wil dat Europa conservatiever wordt en illeberaler. Dat is zijn grote politieke droom", zegt Lajosi.

Nieuwe verkiezingen

Over een jaar zijn er nieuwe verkiezingen in Hongarije, waarbij de kans bestaat dat Orbán wordt verslagen. De oppositiepartijen zetten in op dat het land "niet werkt", meldt Lajosi. "De zorg is in verschrikkelijke staat, net als onderwijs en spoorwegen." Daarnaast ligt de Hongaarse economie op zijn gat en neemt de koopkracht af.

Protestbeweging

Maar protesten tegen grondwetswijzigingen die Orbán voorstelt, worden met weinig protest tegengewerkt, aldus Lajosi. Toen dit in 2010 ook gebeurde, kreeg Orbán een kans van de bevolking. "Ik maak me grote zorgen", zegt Lajosi. "De propaganda is zo sterk, met name voor de oudere generaties, voor een sfeer hebben gemaakt dat de Hongaren de straat niet op zijn gegaan." Lajosi stelt dan ook dat Orbán "zeker" kans heeft om herkozen te worden.