'Leiders als Trump en Poetin dwepen met religie, maar het maakt ze geen lor uit'

Religie is voor veel mensen – zeker buiten Europa – heel belangrijk. Uit internationale onderzoeken wordt het aantal religieuzen geschat op 84 procent. "Religie speelt een rol in het denken van mensen. Leiders zijn opportunistisch. Ze zien dat het belangrijk is, dus gebruiken ze dat."

Dat geldt ook voor Poetin, denkt De Wijk. Lang was er in Rusland een scheiding tussen kerk en staat, maar Poetin legde er een alliantie mee. Kerkleider Kirill noemde Poetin een 'echte christen' en een 'Godsgeschenk’. Onzin, denkt De Wijk: "Het kan hem echt geen lor schelen."

Plaatselijk en regionaal kan religie wel een grote rol spelen in de politiek, denkt de hoogleraar. "Kijk maar naar Syrië. Ik was daar voor de oorlog. Vooral Aleppo vond ik fascinerend. Het was living apart together. Iedereen woonde daar: moslims woonden daar, christenen woonden daar, Joden woonden daar. Maar als je daar op een gegeven moment de deksel vanaf haalt, kookt het over. Dan zie je dat krachten als religie mobiliseringselementen gaan worden, en dan gaat het fout.

Bokito

Met de terugkeer van Trump, is er eigenlijk sprake van een nieuwe wereldorde, denkt De Wijk. Een wereldorde die eruit ziet als een apenrots, zegt De Wijk. "Een Bokitowereld, waar de Bokito’s strijden om de hoogste plek op de apenrots. En dat is wel een groot probleem: we hebben een autocraat in de VS, in Rusland, in China, en zo zijn er nog een paar. En als je kijkt naar rankings van Transparency International kijkt, zie je dat het aantal democratieën terugloopt."

Toch is er ook weer niks nieuws onder de zon, denkt De Wijk. "We gaan eigenlijk terug naar de 19e eeuw. We hebben nu een president die Groenland wil hebben, die vindt dat Canada een staat van de VS moet worden, die het Panamakanaal terug wil hebben. Dat is wat grootmachten vroeger deden, dat leken we achter ons gelaten te hebben, maar dat is dus niet zo."