Eerste exitpoll van de Duitse verkiezingen en reacties

De centrumrechtse CDU/CSU lijkt zoals verwacht de winnaar van de Duitse verkiezingen. Volgens de exitpoll van de Duitse tv-zender ZDF behaalt de partij van Friedrich Merz 28,5 procent van de stemmen. De AfD volgt met 20 procent, terwijl de sociaaldemocratische SPD van bondskanselier Olaf Scholz een historisch verlies lijdt en uitkomt op slechts 16,5 procent. Dit is een daling van ruim 9 procent ten opzichte van de vorige verkiezingen.

Opmerkelijke winst voor Die Linke

Een grote verrassing in deze verkiezingen is de uitslag van Die Linke. Volgens correspondent Chiem Balduk stijgt de partij naar 8 procent van de stemmen. "Dat is hoger dan de hoogste peiling tot nu toe. Aan het begin van het jaar stond de partij nog op slechts 3 procent", aldus Balduk. Dat ziet ook Wiebke Pittlik, hoofdredacteur van Duitslandweb: "Er is echt een hype rond Die Linke ontstaan, op een zeer gunstig moment."

Feest bij CDU/CSU

Bij het partijkantoor van de CDU in Berlijn wordt de overwinning gevierd. Verslaggever Beau Heimensen is ter plaatse: "Hier werd gejuicht en geapplaudisseerd. Na de slechtste uitslag ooit bij de vorige verkiezingen is de CDU/CSU nu weer de grootste. De stemming is goed en het bier vloeit rijkelijk." Hoewel de winst geen verrassing is, zakte de partij eind januari iets in de peilingen, mede doordat Friedrich Merz de AfD liet meestemmen over een streng migratiepakket. Dat leidde tot massale demonstraties. "Maar hij is nog steeds de grootste en dat betekent dat hier hoogstwaarschijnlijk straks de nieuwe bondskanselier op het podium staat."

CDU-partijsecretaris Thorsten Frei reageerde op de exitpoll en benadrukte dat het een enorme uitdaging wordt om op basis van de huidige uitslag een stabiele regering te bouwen. Dat merkt Heimensen ook op het partijkantoor: "Je hoort iedereen nadenken: Hoe krijgen we een stabiele regering? Welke coalitie zouden we willen?".

SPD in mineur

Een compleet ander beeld bij de SPD. In Duisburg, een traditionele arbeidersregio waar de SPD historisch sterk stond, is de sfeer bedrukt. Verslaggever Nik Wouters: "Het is hier geen feestje, eerder een bijeenkomst. Ik denk dat ik begrafenissen heb meegemaakt die gezelliger waren dan dit. De handen gingen massaal op het hoofd toen het percentage van 16,5 procent in beeld kwam. Mensen zijn hier gewend dat de SPD 40 tot 50 procent van de stemmen binnenhaalt. Dat tijdperk lijkt voorbij." SPD-secretaris Misch spreekt over een 'bittere avond'. Over eventuele regeringsdeelname zegt hij dat het geen automatisme isd at de SPD in een regering zal stappen met CSU/CDU.

AfD kijkt vooruit

"De eerste reacties bij de AfD zijn een beetje lauw", vertelt verslaggever Marleen de Rooy. Zij is in het noorden van Berlijn, bij het partijkantoor van de AfD. Daar is ook een Wahlparty. De AfD verdubbelt haar zetelaantal en wordt de tweede partij van Duitsland, maar sommige aanhangers hadden gehoopt op een nog grotere overwinning.

AfD-leider Alice Weidel nam direct na de exitpol het woord en richtte ze zich op de toekomst. "Als het CDU niet met ons wil samenwerken, moeten ze over links. En dat is nou precies wat de Duitse kiezer niet wil. Doen ze dat, dan zijn wij de volgende keer aan de beurt en zullen we ze verslaan", citeert de Rooy.

Coalitieforming onzeker

De grote vraag is nu welke coalitie gevormd kan worden. "CDU/CSU neemt in ieder geval het initiatief en Friedrich Merz zal die handschoen graag oppakken", zegt Balduk. Maar op basis van deze exitpoll zijn er nog geen duidelijke coalitieopties. "De meest gewenste coalitie voor Merz, samen met de SPD, zou op 295 zetels uitkomen, terwijl er 316 nodig zijn voor een meerderheid. Een samenwerking met de AfD sluit Merz uit, waardoor een coalitie met drie partijen noodzakelijk lijkt, mogelijk met de FDP of de Groenen."