Kan 'moderne' Weidel de AfD over de finish trekken? 'Brandmauer is weer dichtgemetseld'

De partij leek vorige week de Brandmauer te doorbreken toen de CDU flirtte met een samenwerking, maar die is inmiddels weer "dichtgemetseld", vertelt Cuperus. Partijleider Friedrich Merz zou "geschrokken" zijn van de "affaire" en voor eens en voor altijd de deur hebben dichtgegooid. Toch staat de AfD op plek twee in de peilingen, vlak achter de CDU. "Ik verwacht niet dat dat enige invloed heeft op de onderhandelingen na de verkiezingen. Zij komen niet in een kabinet in Duitsland", zegt Cuperus.

Tsunami van nationaal populisme

De populairiteit van de AfD is een teken van een wereldwijde trend, aldus Cuperus. Met Trump in de VS, de PVV in Nederland, de FPÖ in Oostenrijk en Meloni in Italië is er een "enorme opmars van wat dan nationaal populistische partijen heet" te zien. Cuperus omschrijft het zelfs als een "tsunami van nationaal populisme", waarvan de oorzaak niet per se nationaal te noemen is. "Het is een veel bredere beweging."

WOII

"De AfD is de Duitse variant van wat we overal in de wereld zien. Iets later dan in de rest van de wereld vanwege de littekens van de Tweede Wereldoorlog", vertelt Cuperus. De AfD is wel de "meest bruine" variant van een populistische partij. "In die partij hebben ze neonazi-afdelingen en mensen die hele vertakkingen hebben met neonazi-milieu in Duitsland, wat tamelijk gewelddadig is. En dat kennen we in Nederland helemaal niet op die manier."

Eurosceptisch

En dat terwijl de AfD ruim tien jaar geleden begon als een "gematigde professorenpartij" die "Eurosceptisch" was. "Maar vooral financieel wilden ze heel sober zijn in Europa. En die partij is eigenlijk steeds meer geradicaliseerd, hebben al die gematigde krachten er steeds uitgegooid. Die professoren zijn geen lid meer", vertelt Cuperus. Inmiddels wordt de AfD gecategoriseerd als radicaal-rechts.

Die radicalisering kwam voornamelijk voort uit de migratiediscussie die ook in Duitsland speelt. Waar bondskanselier Merkel openstond voor vluchtelingen, waren anderen sceptisch. Daar heeft de AfD op ingespeeld.

Make Germany Great Again

Hoewel de AfD op plek twee staat in de peilingen, zijn er ook enorme protesten tegen de partij. "Duitsland is enorm verdeeld over deze partij", meldt Cuperus. De AfD wordt gezien als de Trump-partij van Duitsland met 'Make Germany Great Again' als gedachtegoed. "Daar zit ook de fascinatie in." Bovendien willen ze af van de "enorme schuldcultuur" over WOII. "Dat ze de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust relativeren, dat is een belangrijke karaktertrek."

"Ze willen een normaal land worden en ook liefst heel sterk worden, zodat ze ook zonder Europa kunnen", aldus Cuperus. En dat onderscheidt AfD van de andere politieke partijen in Duitsland.

Modern, jong en fris

De partij doet ook haar voordeel met Weidel. "Radicale, populistische partijen worden de partijen van boze, oude mannen genoemd en zij is precies het tegendeel daarvan", vertelt Cuperus. Weidel wordt gezien als modern, jong en fris.

Daarnaast woonde ze tot voor kort niet in Duitsland, gaat ze al 20 jaar met een vrouw uit Sri Lanka en heeft ze aangegeven dat Duitsland uit de EU moet stappen. Dat is nogal anders dan haar tegenstanders Olaf Scholz en Friedrich Merz. Weidel en haar partij kunnen ook rekenen op steun van Elon Musk. De interventie van de Tesla-topman in de Duitse politiek is "bizar" volgens Cuperus.

Proteststemmers

De AfD kan rekenen op "proteststemmers en mensen die een andere koers willen", aldus Cuperus. "Dat is eigenlijk het gevecht in deze verkiezingsstrijd: wie is het echte alternatief voor de afgelopen, niet zo goed functionerende, regering?" Cuperus verwacht dat CDU of CSU aan het langste eind zal trekken.

Voornamelijk Oost-Duitsland steunt Weidel en de AfD. "Die hebben na 40 jaar nog steeds het gevoel dat zij een soort tweederangsburgers zijn in eigen land", aldus Cuperus. Terwijl het economisch gezien "best goed" gaat daar. "Maar ze houden het gevoel dat ze een soort kolonie zijn geworden van West-Duitsland." Daarnaast lijkt Weidel ook steeds meer door te dringen in industriesteden van West-Duitsland en het Ruhrgebied.