De positie van Koerden in Europa na het Turkse uitleveringsverzoek

“Het is een van de grootste misverstanden: dat Koerden meer vrijheid zouden hebben in Zweden en Finland dan in andere Europese landen. Dat is niet zo”, zegt journalist en schrijfster Fréderike Geerdink. “Het is niet zo dat de Koerden daar een speciale behandeling krijgen.”

Gülenbeweging

De PKK staat op de terrorismelijst van Europa. De Gülenbeweging niet. Waarom staan ze dan ook de uitleverings lijst van Erdogan? “Die beweging is ook helemaal niet gewapend ofzo. De PKK heeft wapens, maar de Gülenbeweging niet. In de beginjaren van de AKP, de partij van Erdogan, waren de Gülenbeweging en Erdogan dikke vriendjes met elkaar. Die gingen samen Turkije hervormen”, vertelt Geerdink.

“Op een gegeven moment is het, door onenigheid over hoe ze met de Koerdische kwestie om moesten gaan en een groot corruptieschandaal dat door Gülen-aanhangers is blootgelegd, helemaal misgegaan tussen Erdogan en Fethullah Gülen”, legt ze uit. “Maar het zijn gewoon politici, journalisten en schrijvers. Het is geen gewapende beweging.”

Uitleveren

Geerdink denkt dan ook dat het uitleveringsverzoek voor aanhangers van de Gülenbeweging niets gaat opleveren. “Hetzelfde geldt voor die PKK-mensen. Het zijn geen PKK-leden, misschien sympathisanten. Die lijst circuleert nu in de Turkse media en eentje daarvan is in 2015 overleden.”

“Dat is wel een beetje typerend voor Turkije, dat ze dingen helemaal niet zo goed hebben doordacht. Ze hebben een lijst, daar maken ze dan een boel ophef over in Turkije. Ze zeggen: dit zijn grote koppen, deze moeten we hebben. In Turkije gaat niemand Googlen wie het dan zijn.”

Verzoek

“Als je goed gaat lezen, staat er: Zweden en Finland gaan heel grondig de uitleveringsverzoeken van Turkije bekijken. Dat doen ze allang. Zweden heeft ook al Koerden uitgewezen naar Turkije. Dat hebben ze al gedaan. Het is niets nieuws.”

Zweden

“Wat Koerden in Zweden kunnen doen, is gebruik maken van hun democratische rechten. Maar dat kunnen ze in de rest van Europa. De rechten worden beschermd door nationale wetgeving en grondwetten, maar ook door het Europees verdrag voor de Rechten van de Mens. Dan heb je gewoon de vrijheid om je te organiseren. Dat is ook wat zij doen.”

“Het is wel zo dat de Zweedse regering goede banden had in noordoost-Syrië. Dat zullen ze niet zo openlijk meer laten zien.”

Nederland

“In Nederland heb je ook veel Koerdische verenigingen. In Den Haag, in Rotterdam. Daar ben ik wel eens geweest en daar hangen ook gewoon foto’s van PKK’ers die in de strijd zijn omgekomen. Dat mag”, legt Geerdrink uit. “Ze gaan naar demonstraties, organiseren taallessen, organiseren danslessen, komen bij elkaar om de plannen van de komende vijf jaar te bespreken.”

“Er zijn wel eens invallen geweest. Dan huren ze een paar huisjes op zo’n bungalowpark en gaan ze een weekend brainstormen: wat gaan we doen met de vereniging? Dan komt er zo’n politie-inval en dan kunnen ze aan Turkije laten zien: kijk wij nemen dit serieus. Maar die mensen worden altijd vrijgesproken, want er wordt nooit wat gevonden.”

Eigen manier

Het verschilt per Europees land hoe ze omgaan met de Koerdische PKK-beweging. “De nationale wetgeving maakt daar in uit. In Duitsland bijvoorbeeld is de PKK als organisatie heel expliciet verboden. Een heleboel van andere Koerden ook. Er zijn vorig jaar zelfs ook nog invallen geweest in boekenuitgeverijen. Dat gebeurt in de meeste andere landen niet.”

“België is weer wat anders. Daar zit veel Koerdische media. Vorig jaar heeft de hoogste Belgische rechter gezegd dat de PKK geen terroristische beweging is. Dat kon door bepaalde wetten die in dat land”, vertelt Geerdink. “Maar de Koerden hebben helemaal geen speciale uitzonderingspositie in Zweden. Er wordt gezegd: ja, in Zweden zwaaien ze met een PKK-vlag. Ja, dat doen ze hier in Nederland ook, dat mag.”

NAVO

“Het is absoluut ‘much to do about nothing’. Wat Erdogan vooral wilde in Madrid bij de NAVO-top, is bij Biden aan tafel. Er is een heleboel gedoe over wapens tussen Turkije en de NAVO, omdat Turkije ook Russische wapensystemen koopt en daardoor wordt afgesloten van sommige NAVO-systemen. Turkije wil daar naartoe. Dat wordt niet vaak gezegd, maar dat was eigenlijk het belangrijkste. Dat is eigenlijk waar het overging.”