Nederlandse politiek zet militaire planners voor onmogelijke taak

Tijdens de bijeenkomst van de bondgenoten, die zichzelf de Coalition of the Willing noemen, wordt volgens de Britse premier Keir Starmer de "operationele fase" van de oorlogsstrategie in gang gezet. "Dat betekent dat we plannen concreet gaan maken", vertelt Berlijn.

Het kabinet is er echter nog niet over uit in hoeverre ze willen bijdragen aan de financiering van het Europese defensieplan ReArm Europe, dat ook gebruikt zal worden om een tegenwicht te bieden aan de Russen. Volgens Geert Wilders (PVV) is premier Dick Schoof vrij om onbegrensd met EU-landen te onderhandelen over het defensieplan, onder voorbehoud dat de Tweede Kamer de gemaakte plannen later nog kan afkeuren.

Die wispelturigheid vanuit Den Haag maakt het voor militaire planners haast onmogelijk om in Londen morgen hun werk te doen, stelt Berlijn. "Hoe concreter de politieke steun is, hoe sneller je te werk kan gaan. Als het wazig is, kan je alleen in scenario's werken: Als zus gebeurt, dan zouden we dat kunnen doen, als zo gebeurt, dan moeten we weer een ander plan klaar hebben. Het maakt het allemaal ingewikkelder."

VS heroverwegen SACEUR-aanstelling

Ook aan de andere kant van de oceaan zijn er deze week grote ontwikkelingen op defensiegebied. De Amerikaanse zender NBC meldde vandaag dat de Trump-regering overweegt om de post van de hoogste commandant van de NAVO op te geven, de zogenaamde Supreme Allied Commander Europe (SACEUR). Sinds het begin van het bondgenootschap is dat altijd een Amerikaan geweest.

Berlijn ziet het plan met lede ogen aan. "Het zou betekenen dat de Amerikanen aan het kijken zijn hoe ze langzamerhand via de achterdeur naar buiten kunnen, weg van de NAVO. Bovendien wordt de effectiviteit van de NAVO vooral bewerkstelligd door onze Unity of Command. Dat houdt in dat we één allerhoogste militaire commandant hebben die, als de politiek daartoe opdracht geeft, alle krijgsmachten van de NAVO onder zijn bevel heeft.

Zelfs als de functie van SACEUR ingevuld wordt door een bekwame Europeaan, zal de NAVO volgens Berlijn lijden onder het besluit van de Amerikanen. "Een Europeaan zal best geschikt zijn qua militaire capaciteiten, maar hij heeft natuurlijk niet de ingangen die een Amerikaanse generaal heeft bij het Pentagon. Het voordeel van die band met het Pentagon is dat de generaal makkelijk om capaciteiten kan vragen. Als de VS zich loswrikken van die functie, dan is dat een hele grote verzwakking van het NAVO-bondgenootschap, denk ik."

Sven op 1 gemist? Luister dit gesprek nu terug. De tekst gaat hieronder verder.

Een 'kill switch' om Europa uit te schakelen

Berlijn reageert ook op het gerucht dat de VS in bezit is van een kill switch, een virtuele knop waarmee ze Amerikaanse gevechtsvliegtuigen in bezit van Europese landen acuut kunnen uitschakelen. Het Pentagon ontkent dat zo'n knop bestaat. Berlijn gelooft dat ze de waarheid spreken: "Een langeafstandsknop waarmee een vliegtuig ineens niet meer kan opstijgen, dat lijkt mij een moeilijk verhaal."

Dat betekent echter niet dat ons Amerikaanse materieel onaantastbaar is. Berlijn: "De Amerikanen hebben meer manieren om te zorgen dat de wapens die zij ons hebben geleverd minder effectief zijn. Als zij bijvoorbeeld besluiten dat wij voorlopig geen raketten of bommen meer krijgen die onder onze Amerikaanse vliegtuigen hangen, bijvoorbeeld, kunnen wij er ook niks meer mee."

"Ze kunnen er ook voor zorgen dat software van F16's en F-35's niet meer geüpdatet wordt. Dit is allemaal speculatie, maar dat zou dan kunnen betekenen dat je radar niet meer optimaal werkt of dat andere computers die belangrijk zijn voor het verwerken van gegevens niet meer optimaal werken."

Duurdere uniformen voor Nederlandse militairen

Berlijn reageert ook op recente kritiek van CDA-leider Henri Bontenbal op de uniformen van Nederlandse militairen. Bontenbal benadrukte gisteren tijdens een Kamerdebat dat Amerikaanse militairen kwalitatief hoogwaardige uniformen dragen uit Nederlandse fabrieken, terwijl Nederlandse soldaten zelf een goedkopere uitrusting hebben.

Daar moet verandering in komen, stelt Berlijn: "Als wij in Nederland de politieke moed op kunnen brengen om militairen uit te zenden, dan hebben we ook de morele plicht om die soldaten de beste spullen te geven die we ons kunnen veroorloven." Hij betwijfelt echter of die uniformen op korte termijn prioriteit moeten krijgen. "Ik ken alle gegevens niet, het zou kunnen dat Defensie en de Commandant der Strijdkrachten nu voorrang moet geven aan andere investeringen."