Rutte voorzichtig opgetogen na brexit-uitstel: 'Zo kan de Europese Unie verder'

Het uitstel is niet kort, zoals bijvoorbeeld de Franse president Macron en de Britse premier May zelf wilden. Maar ook niet lang, zoals de voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk liever had. "Veel landen dachten dat het de Britten niet zou lukken om alles voor 30 juni op orde te hebben", vertelde Rutte diep in de nacht.

Evaluatiemoment

De vergadering duurde lang, omdat er een verschil van mening tussen de regeringsleiders was over de duur van het uitstel. Uiteindelijk werd het compromis dus 31 oktober met een evaluatiemoment eind juni. Dat moment is niet beslissend volgens Rutte. "We kijken dan hoe het loopt en of de Britten wellicht hulp nodig hebben."

Consequentie van de afspraak is dat er in het Verenigd Koninkrijk verkiezingen moeten worden georganiseerd voor het Europees Parlement. "Dat vind ik ook gek", aldus de premier.

Verkiezingen

Premier May maakte al eerder bekend dat de voorbereidingen voor die verkiezingen ondertussen zijn begonnen. Als de Britten besluiten om de verkiezingen alsnog niet door te laten gaan, komt er alsnog een harde brexit zonder deal op 1 juni. Rutte: "Ze zijn juridisch verplicht om als lid van de EU verkiezingen te organiseren. Zo niet, dan eindigt automatisch het lidmaatschap."

Voor Nederland heeft dat tot gevolg dat er 'slechts' 26 zetels te verdelen zijn bij de komende verkiezingen. Als de Britten wel waren vertrokken uit de EU, zou Nederland er drie zetels bij krijgen.

De datum van 31 oktober valt ook samen met het einde van de huidige Europese Commissie van Juncker en Timmermans. 31 oktober is de laatste werkdag, de nieuwe Europese Commissie begint op 1 november.

Botsing Juncker-Macron

De vergadering, die dus lang duurde, was volgens Rutte intensief maar vriendschappelijk. Volgens andere berichten was er wel sprake van wrevel tussen met name de voorzitter van de Europese Commissie Juncker en de Franse president Macron. Macron verzette zich hevig tegen langer uitstel, wat hem op een stevige reprimande van Juncker kwam te staan.

Uiteindelijk is de Franse president toch akkoord gegaan, omdat de Britten de verzekering hebben gegeven de 27 achterblijvende EU-landen niet te dwarsbomen. "We gaan ook de komende tijd alvast meer vergaderen zonder de Britten", aldus Rutte. "De EU moet verder."

Wat betekent het uitstel voor de verhoudingen in het Britse Lagerhuis? Waarom doen de Britten mee aan de Europese verkiezingen? En komt er nu eindelijk een deal? Correspondenten Tijn Sadée (Brussel) en Tim de Wit (Londen) beantwoorden deze prangende vragen.