Heeft de natuur ook recht op bestaanszekerheid?

Lees hier de gehele column:

Komende woensdag mag u gaan stemmen. De laatste weken zijn we overspoeld geraakt met alle goede bedoelingen van de overvloed aan partijen die ons land telt, de ene goede bedoeling nog goedbedoelder dan de andere. Een term die tijdens deze campagne met grote frequentie voorbijkwam is het begrip bestaanszekerheid. Veel mensen hebben last van een zekere mate van bestaansonzekerheid. Om de 40-jarige Loesje te citeren: bij die mensen is er aan het einde van hun geld nog telkens een beetje maand over.

Ons land telt behalve een kleine 18 miljoen mensen nog vele duizenden andere soorten dieren en planten; de mens is er maar één van. Hoe zit het eigenlijk, zo vroeg ik me af, met de bestaanszekerheid van al die andere soorten? Is het daarmee ook zo droevig gesteld? Wat hebben de grutto, de tureluur, het korhoen, de kievit, de kemphaan, de grote vuurvlinder, het gentiaanblauwtje, de purperreiger, het zeegras, de paling, de zeeprik, de haas en het konijn, de korenwolf, de noordse woelmuis, de eikel- en de hazelmuis, de kuif- en de veldleeuwerik , de patrijs en zo kan ik nog even doorgaan, wat hebben díe soorten voor bestaanszekerheid? Niet zo veel lijkt me, maar daar horen we de lijsttrekkers in hun debatten niet over. Wat kan Frans Timmermans betekenen voor de bestaanszekerheid van de grote vuurvlinder? En Caroline van der Plas voor die van de grutto? Hebben de natuur en de biodiversiteit überhaupt wel recht op bestaanszekerheid? Of is die per definitie ondergeschikt aan de luimen van de menselijke overbevolking?

Mij dunkt dat de biodiversiteitscrisis samen met de klimaatcrisis de grootste crisis is die de aarde momenteel ondergaat, zonder dat ik daarbij alle oorlogsellende en armoede wil bagatelliseren. Als we niet uitkijken, leven de kleinkinderen van onze kleinkinderen straks op een bloedhete en grotendeels doodgespoten planeet vol oliepalmplantages, snijmaisakkers en sojabonenvelden.

De menselijke bestaanszekerheid hangt in ons land ook samen met een ander economisch verschijnsel: de tweedeling van de maatschappij. De armeren krijgen steeds minder te besteden, de rijkeren hebben steeds meer. Terwijl de een moet zien te overleven op ongezond maar relatief goedkoop junkfood, zitten zelfs de betere restaurants iedere avond stampvol met jolig volk dat niet op honderd euro meer of minder hoeft te kijken. Het aantal miljonairs stijgt ieder jaar.

Ook in de natuur zien we zo’n tweedeling. Met de grutto en de rest van het zojuist genoemde lijstje gaat het bedroevend slecht, maar dan zijn daar aan de andere kant de patserige miljonairs onder de soorten, de sluwe profiteurs zoals fluitenkruid, bramen, brandnetels, pijpenstrootje, Japanse duizendknoop, watercrassula, schreeuwerige halsbandparkieten, Amerikaanse rivierkreeftjes en bruine ratten – om er een paar te noemen. Zij profiteren met graagte van de ellende van andere soorten die ze overwoekeren, opeten, wegdrukken uit hun niche en zelfs aan de rand van de afgrond brengen. De tweedeling in de natuur en daarmee de bestaanszekerheid van onze kwetsbare soorten zijn echt een probleem. Maar dat hoor je bijna niet terug in het debat.

Er moet dus iets gebeuren! Kom op voor de kwetsbaren en verjaag de patsers. Daar hebben we echt geen dure beleidsnota’s voor nodig die toch altijd weer in diepe lades verdwijnen om hooguit de stofluizen en de zilvervisjes te laten profiteren, maar een heel eenvoudig instrumentje: een klein rood potloodje.

Fijne zondag.