Pittig RTL-debat zonder 'gamechanger'

"Natuurlijk waren er de politieke botsingen tussen de lijsttrekkers die bij zo'n debat horen. Iedereen probeert zich te onderscheiden dus het ging er soms stevig aan toe. Maar het meest opvallende was de confrontatie tussen lijsttrekkers en kiezers, een nieuwigheid. De politici wisten van te voren niet wie ze tegenover zich kregen en daar hadden ze het niet altijd makkelijk mee", zegt politiek verslaggever Wilco Boom in NOS Radio 1 Journaal.

Ongeloofwaardig

Ook zei CDA-leider Hoekstra dat hij Rutte "echt ongeloofwaardig" vond toen hij had gezegd dat ook de VVD vond dat de rijksten meer belasting moesten betalen. "U heeft het hardst gevochten voor de slechtste onderwerpen", aldus Hoekstra. Rutte was het er niet mee eens. "Het beleid hebben we met elkaar gedaan."

Voorrang gevaccineerden

Kaag kreeg in het debat geen enkele bijval met haar plan om gevaccineerden voorrang te geven bij het loslaten van de coronamaatregelen, zoals ze gisteren voorstelde. PVV-lijsttrekker Wilders en SP-lijsttrekker Marijnissen zijn tegen "voordeeltjes" voor gevaccineerden en "dwang of drang" naar burgers toe. Marijnissen zegt dat dat leidt tot een tweedeling in de samenleving, terwijl burgers niet de keus hebben om zich snel te laten vaccineren.

VVD-lijsttrekker Rutte is ook tegen, omdat het nog niet duidelijk is of mensen die zijn ingeënt niet toch het virus verspreiden. "Dus nu nog niet", zegt hij.

Naar het RTL-debat was met spanning uitgekeken, vooral bij politieke partijen. Zo'n eerste tv-debat kan voor een lijsttrekker een kans zijn om goed naar voren te komen en hiermee de partij in de lift te krijgen. Een gamechanger wordt dat genoemd.

Glashard

In dit RTL-debat probeerde vooral de GroenLinks-leider Rutte aan te vallen over het klimaat. Rutte vindt dat Klaver te veel klimaatmaatregelen wil invoeren en dat dit zorgt dat het draagvlak onder de bevolking afneemt. "U overtoept", concludeerde Rutte. De VVD'er denkt aan een kerncentrale in Groningen. Klaver vindt dat zowel Rutte als Hoekstra "glashard" liegt met hun pleidooi voor kernenergie als middel om de klimaatdoelstellingen te halen. Want de bouw van een kerncentrale duurt tientallen jaren.

Na het debat zei Hoekstra: "Ik denk dat de heer Klaver een beetje in de war was", en Rutte concludeerde dat de GroenLinks-leider "iets te kort door de bocht ging."

Speciale rol voor 'gewone kiezers'

Een speciale rol was weggelegd voor 'gewone' kiezers die een voor hen belangrijke vraag mochten voorleggen aan een lijsttrekker. Dat leverde scherpe discussies op.

Een game-ondernemer wilde van SP-leider Marijnissen weten of zij ook tegen zzp-contracten is voor ontwerpers en andere specialisten uit de game-sector. Marijnissen legde uit dat het haar gaat om zzp-ers die eigenlijk werknemer zijn, zoals maaltijdbezorgers en thuiszorgmedewerkers. De game-ondernemer was er niet gerust op. Hij hoopt dat de plannen om het aantal zzp-ers te verminderen het zijn onderneming niet lastiger gaan maken.

De eigenaresse van een couscousbar vroeg aan PVV-leider Wilders hoe zij het aan haar zoon, geboren en getogen in Nederland, moet uitleggen dat hij als tweederangsburger wordt weggezet. Wilders ontkende dat hij dat doet. Het gaat hem om de instroom van niet-westerse allochtonen, zei hij.

En een slachtoffer van de toeslagenaffaire maakte het VVD-lijsttrekker Rutte heel lastig. Hoe gaat hij het vertrouwen weer terugwinnen, vroeg zij hem. "U heeft mij in de steek gelaten."

Bij de stelling dat er in het volgende kabinet tenminste tien procent bewindspersonen van kleur of niet-westerse achtergrond moesten zijn, zei de PVV-leider Wilders dat in zijn kabinet Zwarte Piet wel minister van Cultuur mocht worden. Dat schoot Kaag in het verkeerde keelgat. "U voert bewust een discriminerende politiek. U schept er plezier in om mensen te kwetsen. Nu komt u weer met die zielige zwarte Piet." Wilders reageerde even fel terug. "Ik ben dat gedoe met die discriminatie helemaal zat."

Alle zes partijen zijn er wel voor om de hoogste inkomens in Nederland meer belasting te laten betalen.

Blijf op de hoogte van de verkiezingen

Bij NPO Radio 1 volg je alles rondom de Tweede Kamerverkiezingen. De belangrijkste verhalen en het laatste verkiezingsnieuws lees je hier. (Tip: met de NPO Radio 1-app ben je nóg sneller op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.)