De meeste vrachtwagens rijden op diesel, maar dat kán ook heel goed elektrisch

Het waren haar kinderen die Marie-José Baartmans in 2014 inspireerden om met haar broer het Rotterdamse transportbedrijf Breytner op te richten. Hun elektrische vrachtwagens rijden volledig emissieloos. "In Nederland zijn jaarlijks duizenden mensen slachtoffer van slechte luchtkwaliteit. Als je dat eenmaal weet en je hebt jonge kinderen, dan ga je dat niet meer doen."

'Wij zagen het als een kans'

Net als in een aantal andere Nederlandse steden geldt in het centrum van Rotterdam al jaren een milieuzone, om zo de meest vervuilende voertuigen te weren.

"Toen de milieuzone werd ingevoerd schreeuwde de transportsector moord en brand, maar wij zagen het als een kans. In Rotterdam was de luchtkwaliteit zo slecht. Rijden met verbrandingsmotoren kon gewoon niet meer, was onze conclusie."

Vervuilend vrachtverkeer

Met haar emissieloze transportbedrijf wilde Baartmans zoveel mogelijk ervaring opdoen, om klaar te zijn voor het moment dat er alleen nog maar schone vrachtwagens in de binnenstad van Rotterdam mogen rijden. Maar, op een traject na tussen Rotterdam-Zuid en Rotterdam-Noord na, is dat nog niet lang niet zover. De jaren zijn verstreken en vervuilend vrachtverkeer rijdt er nog altijd volop.

Dat komt onder andere doordat het kabinet landelijk de afspraken over milieuzones gelijkgetrokken heeft. Steden kunnen daardoor niet meer hun eigen spelregels bepalen. Zo staat het ook in het klimaatakkoord. Eerder werd bepaald dat steden vanaf 2025 volledig emissieloze zones mogen afkondigen voor vrachtwagens. Inmiddels is die ambitie bijgesteld naar 2030.

Veel duurder

Het frustreert Baartmans dat het schoonmaken van het wegtransport zoveel langer duurt dan verwacht. "Je moet gemotiveerd zijn om om te gaan met de onbetrouwbaarheid van de politiek."

Daarnaast is het erg moeilijk om als bedrijf te groeien, zegt ze, want elektrische vrachtwagens zijn nog steeds veel duurder en daarmee ook het transport.

Techniek is klaar

Volgens fabrikanten van zowel vrachtwagens op elektriciteit als waterstof is de techniek er klaar voor. Deze schone oplossingen zullen mogelijk naast elkaar blijven bestaan: elektrische vrachtwagens voor de korte afstanden binnen de stad en waterstof als aanvulling voor de langere afstanden tussen de steden.

Inmiddels rijden er vrachtwagens van meer dan 50.000 kilo emissieloos, maar is er door de uitgestelde deadlines weinig urgentie.

Subsidie

Marie-José Baartmans ziet het met lede ogen aan. Ze wil er eigenlijk niet van afhankelijk zijn, maar zonder subsidies weet ze niet hoe ze de komende jaren het hoofd boven water kan houden.

"In de basis word je daar niet blij van, maar willen we de komende 5 jaar doorgroeien, dan moeten we dat met subsidie doen. Dat geldt voor alle partijen die wat doen aan zero-emissietransport, omdat regelgeving ontbreekt. Je concurreert jezelf anders uit de markt. Dat maakt groei lastig, want je hebt alleen opdrachtgevers die geloven in duurzaamheid en dat zijn er weinig. Subsidieregelingen zijn een druppel op de gloeiende plaat."

Duidelijke route

Volgens staatssecretaris van het ministerie van Infrastructuur en Watertstaat (IenW) Steven van Weyenberg 'loopt Nederland juist voorop' bij de omslag naar emissieloos transport. "Er ligt een duidelijke route voor de komende jaren, er is voorlichting en ondersteuning bij de aanschaf van een emissieloos voertuig en we zijn samen hard aan de slag om de randvoorwaarden op orde te hebben, zoals de aanwezigheid van laadpalen en waterstoftankstations op plekken waar die nodig zijn."

Dat ontwikkelingen bij de vrachtwagens achterblijven ten opzichte van de personenauto's en bestelbussen ziet Van Weyenberg ook, maar ook daarover is de staatssecretaris optimistisch. "Voor dit zwaardere vervoer gaat de innovatie van batterijen en brandstofcellen snel, er is steeds meer keuze. Eind dit jaar kondig ik ook voor de vrachtwagens een regeling met een aanschafsubsidie aan."

Vraagt veel

Op de kritiek dat het het niet snel genoeg gaat, zegt Van Weyenberg: "Ik wil graag tempo maken, maar zie ook dat de omslag naar schoon transport veel vraagt. Daarom wil ik ondernemers de tijd geven om zich voor te bereiden en om te investeren op een voor hen natuurlijk moment."

De ambities van Nederland zijn volgens de staatssecretaris hoog, waarbij hij ook verwijst naar het IPCC-klimaatrapport. "Wat mij betreft onderstreept het rapport nogmaals de noodzaak van ambitieus klimaatbeleid." Uiteindelijk is het doel dat er 2050 alleen nog maar uitstootvrije voertuigen rondrijden.